📝W SKRÓCIE

  • Polipy jelita grubego często nie dają żadnych objawów, ale czasami powodują zmiany w funkcjonowaniu jelit, krwawienie z odbytu lub dyskomfort w jamie brzusznej
  • Wiek i genetyka odgrywają rolę, ale styl życia, taki jak dieta bogata w przetworzone mięso i inne przetworzone produkty, również przyczynia się do rozwoju polipów
  • Przewlekły stan zapalny jelita grubego spowodowany chorobami takimi jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego zwiększa ryzyko wystąpienia polipów jelita grubego i raka jelita grubego
  • Zrównoważona flora jelitowa jest ważna dla zdrowia jelita grubego. Stawiaj na produkty pełnowartościowe i zdrowe węglowodany, unikając jednocześnie przetworzonej żywności i olejów roślinnych
  • Kolonoskopia jest uważana za złoty standard badań przesiewowych, jednak wiąże się z pewnym ryzykiem. Omów wszystkie opcje badań przesiewowych ze swoim lekarzem, aby podjąć świadomą decyzję

🩺Według dr. Mercoli

Wizyta na rutynowym badaniu i usłyszenie od lekarza słowa „polip” może wydawać się niepokojące, jednak zrozumienie, czym są polipy jelita grubego i jak im zapobiegać, jest ważne dla zachowania optymalnego zdrowia. Polipy jelita grubego to nieprawidłowe narośle rozwijające się na wewnętrznej wyściółce jelita grubego.

Wyobraź sobie jelito grube jako wąż ogrodowy: polipy wyglądają jak małe guzki, które tworzą się w jego wnętrzu. Choć wiele polipów jest nieszkodliwych, niektóre z czasem przekształacją się w zmiany nowotworowe, dlatego tak ważne jest wczesne wykrywanie polipów, świadomość objawów i profilaktyka.

Objawy polipów jelita grubego

Jedną z najtrudniejszych rzeczy związanych z polipami jelita grubego jest to, że często nie powodują one żadnych zauważalnych objawów. Ponieważ objawy często nie występują, łatwo jest zignorować wszelkie subtelne zmiany w organizmie. Jednak pierwszym krokiem w dbaniu o swoje zdrowie jest zwracanie uwagi na sygnały ostrzegawcze, nawet jeśli wydają się nieznaczne.

Choć większość polipów pozostaje nieaktywna, niektóre powodują zmiany w funkcjonowaniu jelit. Należą do nich uporczywe zaparcia, którym towarzyszą trudności z oddawaniem stolca, lub biegunka, która objawia się częstym oddawaniem luźnych stolców.

Na przykład, jeśli zazwyczaj masz regularne wypróżnienia, a nagle zaczynasz cierpieć na zaparcia lub biegunkę przez okres dłuższy niż kilka dni, warto zwrócić na to uwagę. Do zmian tych dochodzi, ponieważ większe polipy częściowo blokują jelito grube, utrudniając normalny przepływ treści pokarmowej. Jeśli zauważysz długotrwałe zmiany w funkcjonowaniu jelit, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia przyczyny.

Innym objawem jest krwawienie z odbytu lub krew w stolcu. Choć krew w stolcu może również towarzyszyć innym schorzeniom, ważne jest, aby traktować ją poważnie. Krew w stolcu ma zazwyczaj jasnoczerwony lub ciemny kolor i jest smolista, w zależności od miejsca krwawienia. Nawet jeśli nie masz żadnych innych objawów, niektóre polipy krwawią okresowo.

U niektórych osób z polipami jelita grubego występują również dolegliwości brzuszne, skurcze i wzdęcia. Objawia się uporczywym bólem, ostrym bólem lub uczuciem pełności w jamie brzusznej. Wyobraź sobie zagięcie węża ogrodowego. Powoduje to wzrost ciśnienia w miejscu zagięcia.

Podobnie duże polipy częściowo blokują jelito grube, co powoduje gromadzenie się gazów i wzrost ciśnienia, a w efekcie dyskomfort. Należy pamiętać, że objawy te nie są charakterystyczne wyłącznie dla polipów jelita grubego i mogą być również spowodowane innymi problemami trawiennymi.

Typowe czynniki ryzyka polipów jelita grubego

Kluczem do zapobiegania jest zrozumienie czynników wpływających na rozwój polipów jelita grubego. Choć na niektóre czynniki ryzyka nie masz wpływu (np. wiek czy genetyka), na inne, np. styl życia, masz wpływ. Wiek jest istotnym czynnikiem wpływającym na ryzyko rozwoju polipów jelita grubego. Badania wskazują, że częstość występowania gruczolaków — powszechnego rodzaju polipów — zwiększa się z wiekiem i waha się od około 20% u osób w wieku 45 lat do ponad 50% u osób w wieku około 85 lat.

Genetyka również odgrywa rolę. Rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP) jest dziedziczną chorobą wywołaną mutacją genu APC. U osób z FAP rozwijają się liczne polipy jelita grubego, a ryzyko zachorowania na raka jelita grubego jest bardzo wysokie, często przed 40. rokiem życia. Fakt ten podkreśla silny związek między genetyką a rozwojem polipów. Jeśli w Twojej rodzinie występował rak jelita grubego lub polipy, zwłaszcza zdiagnozowane w młodym wieku, ważne jest, aby porozmawiać o tym ze swoim lekarzem.

Na ryzyko wystąpienia polipów jelita grubego wpływa również kilka czynników związanych ze stylem życia, ponieważ mutacje kumulują się w jelicie grubym z biegiem czasu pod wpływem czynników środowiskowych, takich jak dieta, brak ruchu i narażenie na substancje takie jak zanieczyszczenia, tytoń i alkohol. Przykładowo dieta bogata w przetworzone mięso przyczynia się do rozwoju polipów, najprawdopodobniej częściowo wskutek wytwarzania heterocyklicznych amin podczas gotowania.

Choroby zapalne jelit (IBD), do których zalicza się chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, również zwiększają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Przewlekły stan zapalny jelita grubego, charakterystyczny dla choroby zapalnej jelit, sprzyja tworzeniu się polipów.

Znaczenie zdrowia jelit

Biliony mikroorganizmów zamieszkujących jelita, określane zbiorczo mianem flory jelitowej, odgrywają kluczową rolę w ogólnym zdrowiu, w tym w zdrowiu układu trawiennego. Coraz więcej badań wskazuje na silny związek między równowagą tych mikroorganizmów a rozwojem polipów jelita grubego i raka jelita grubego (CRC). W przeglądzie opublikowanym w czasopiśmie International Journal of Molecular Sciences podkreślono, w jaki sposób zaburzenia tej równowagi, znane jako dysbioza, przyczyniają się do rozwoju tych schorzeń.

Badanie podkreśla, że zdrowa dieta bogata w błonnik jest niezbędna do utrzymania zdrowej mikroflory jelitowej. Regularne spożywanie błonnika jest zalecane w celu zachowania integralności ochronnej warstwy śluzu jelitowego i prawidłowego funkcjonowania bariery jelitowej. Jeśli nie spożywasz wystarczającej ilości błonnika, prowadzi to do zwiększenia liczby bakterii rozkładających mucynę i zmniejszenia produkcji korzystnych krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA). SCFA mają właściwości przeciwzapalne, które pomagają chronić jelito grube.

Jeśli jednak flora jelitowa jest osłabiona, należy na początku unikać diet bogatych w błonnik, ponieważ w takiej sytuacji nadmiar błonnika zwiększa poziom endotoksyn. Jeśli więc zdrowie Twoich jelit jest poważnie zagrożone, przez tydzień lub dwa skup się na łatwo przyswajalnych węglowodanach, np. wodzie z dekstrozą. Pij napar powoli przez cały dzień, aby wspomóc stopniowe gojenie się jelit.

Następnie sięgnij po biały ryż i całe owoce, aby odżywić pożyteczne bakterie, zanim zaczniesz sięgać po warzywa, pełne ziarna i skrobię. Te zdrowe węglowodany odgrywają ważną rolę w podtrzymywaniu funkcji mitochondriów, gdyż glukoza jest preferowanym paliwem do produkcji energii na poziomie komórkowym. Dostosuj spożycie węglowodanów, aby wspierać prawidłową florę jelitową. Większość dorosłych powinna spożywać dziennie od 200 do 350 gramów węglowodanów.

Z kolei dieta bogata w przetworzoną żywność, niezdrowe tłuszcze, rafinowany cukier i alkohol negatywnie wpływa na mikroflorę jelitową, zwiększając ryzyko wystąpienia raka jelita grubego, który często rozwija się z polipów gruczolakowatych jelita grubego. Oprócz unikania przetworzonego mięsa, ważne jest również unikanie olejów roślinnych bogatych w kwas linolowy , który zaburza florę jelitową i sprzyja rozwojowi szkodliwych bakterii.

LA to trucizna mitochondrialna, która upośledza produkcję energii komórkowej, ograniczając zdolność do utrzymania zdrowego środowiska jelitowego. Aby ograniczyć spożycie LA, należy unikać nie tylko przetworzonej żywności, ale także orzechów i nasion. Zaleca się również unikanie jedzenia na mieście, ponieważ większość restauracji w swoich potrawach, sosach i dressingach używa olejów z nasion. Dodatkowo należy ograniczyć spożycie kurczaka i wieprzowiny, ponieważ zazwyczaj zawierają duże ilości LA.

Zastąp przetworzone produkty żywnością pełnowartościową, nieprzetworzoną i zdrowymi tłuszczami, takimi jak masło, łój i masło ghee wyprodukowane z mleka od krów karmionych trawą. Rozsądnie jest ograniczyć spożycie LA do 5 gramów dziennie ze wszystkich źródeł. Jeśli uda Ci się zmieścić poniżej 2 gramów, tym lepiej.

Aby łatwiej kontrolować spożycie LA, wprowadź wszystkie swoje posiłki do internetowego narzędzia do monitorowania odżywiania. Chociaż konieczne są dalsze badania, aby w pełni zrozumieć złożone interakcje między mikroflorą jelitową a polipami jelita grubego, dowody wskazują, że zwracanie uwagi na zdrowie jelit stanowi cenny element kompleksowej strategii profilaktycznej.

Czy warto wykonać kolonoskopię?

Kolonoskopia jest uważana za złoty standard w konwencjonalnych badaniach przesiewowych raka jelita grubego. Podczas tego zabiegu do odbytu wprowadza się długą, elastyczną rurkę z kamerą, dzięki której lekarze mogą obejrzeć całą okrężnicę. Zaletą kolonoskopii jest to, że podczas zabiegu usuwa się polipy. Kolonoskopia jest jednak zabiegiem inwazyjnym i wiąże się z ryzykiem.

W przypadku osób z grupy wysokiego ryzyka kolonoskopia bywa pomocna, należy jednak rozważyć korzyści w stosunku do zagrożeń, do których należy ryzyko zgonu. Jedna z analiz wykazała, że śmiertelność wynosi 3 na 100 000 kolonoskopii, a poważne zdarzenia niepożądane występują u 44 na 10 000, „przy czym liczba niezbędna do spowodowania szkody wynosi 225”. Do innych zagrożeń należą krwawienie po usunięciu polipa przedrakowego i perforacja jelita.

Kolejnym problemem może być dysbioza i inne zaburzenia równowagi jelitowej, będące skutkiem płukania przewodu pokarmowego silnymi środkami przeczyszczającymi przed zabiegiem. Na ryzyko zabiegu wpływa również stopień sterylizacji sprzętu do kolonoskopii pomiędzy pacjentami.

Jeśli zdecydujesz się na kolonoskopię, ważne jest, aby znaleźć klinikę lub szpital, w których do dokładnej sterylizacji sprzętu poprzez rozpuszczanie białek znajdujących się w giętkich endoskopach stosuje się kwas nadoctowy, podobny do octu. Przed zaplanowaniem badania endoskopowego należy zadzwonić i zapytać, w jaki sposób sprzęt jest sterylizowany pomiędzy pacjentami.

Dostępnych jest również kilka innych metod badań przesiewowych, w tym test gwajakolowy na krew utajoną w kale (gFOBT) i badanie immunochemiczne kału (FIT), które sprawdzają obecność krwi lub przeciwciał w stolcu. Dostępny jest również test FIT-DNA, czasami nazywany testem DNA w stolcu, który łączy w sobie test FIT z testem wykrywającym zmienione DNA w stolcu.

Dodatkowe opcje to elastyczna sigmoidoskopia i kolonografia metodą tomografii komputerowej (TK), zwana także wirtualną kolonoskopią. Sigmoidoskopia giętka jest podobna do kolonoskopii, ale wykorzystuje się w niej krótszy i mniejszy wziernik, co uniemożliwia dotarcie do głębokich partii jelita grubego. Wielu lekarzy nie omawia jednak z pacjentami korzyści i ryzyka związanego z każdą metodą badania przesiewowego i zamiast tego zaleca wyłącznie kolonoskopię.

Ochrona zdrowia jelita grubego dzięki proaktywnemu podejściu

Polipy jelita grubego często nie dają o sobie znać, ale nie muszą stanowić zagrożenia dla Twojego zdrowia w przyszłości. Rozumiejąc objawy, znając czynniki ryzyka i wprowadzając zdrowe nawyki, możesz znacznie zmniejszyć ryzyko. Zdrowa dieta eliminująca przetworzoną żywność, regularne ćwiczenia i utrzymanie zdrowej masy ciała to jedne z Twoich najlepszych naturalnych mechanizmów obronnych.

Ponadto narażenie na działanie syntetycznych substancji zaburzających gospodarkę hormonalną (EDC), estrogen i powszechne pola elektromagnetyczne (EMF) dodatkowo osłabiają zdolność komórek do efektywnego wytwarzania energii. Niedobór energii utrudnia utrzymanie pozbawionego tlenu środowiska jelitowego, niezbędnego do rozwoju pożytecznych bakterii, takich jak Akkermansia.

Bakterie z rodzaju Akkermansia są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania flory jelitowej, jednak ważne jest wyeliminowanie z diety wszystkich olejów roślinnych na co najmniej sześć miesięcy przed rozpoczęciem przyjmowania probiotyku zawierającego bakterie Akkermansia.

Okres przygotowawczy pozwala organizmowi na przywrócenie prawidłowego funkcjonowania mitochondriów i stworzenie w jelicie grubym bardziej przyjaznego środowiska dla pożytecznych bakterii. Podejmując te kroki, maksymalizujesz korzyści płynące ze stosowania suplementu zawierającego bakterie z rodzaju Akkermansia i wspierasz ogólną kondycję jelit.

Wybierając suplementy zawierające bakterie Akkermansia, wybieraj te, które wykorzystują zaawansowaną technologię kapsułek o przedłużonym uwalnianiu lub mikrokapsułek. Metody te utrzymują bakterie w stanie uśpienia i chronią je aż do momentu dotarcia do jelita grubego, zazwyczaj w ciągu dwóch do czterech godzin po połknięciu, co gwarantuje, że większa liczba żywych bakterii przetrwa podróż przez układ pokarmowy. Ponadto, antybiotyki niszczą pożyteczne bakterie jelitowe i znacznie zwiększają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego.

Stosuj antybiotyki tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne, a następnie skup się na odbudowie flory jelitowej poprzez odpowiednie wybory żywieniowe, w tym fermentowaną żywność. Unikaj także mięsa pochodzącego z hodowli konwencjonalnych, które zazwyczaj zawiera pozostałości antybiotyków, wybierając wysokiej jakości produkty białkowe pochodzące ze zrównoważonych źródeł, które wspomagają zdrowie flory bakteryjnej. Podejmując proaktywne działania w zakresie zdrowia, znacząco zmniejszasz ryzyko wystąpienia polipów jelita grubego i raka jelita grubego, a także zapewniasz sobie zdrowszą przyszłość.

🔍Źródła i odniesienia