📝W SKRÓCIE
- Globalny niedobór witaminy D dotyczy wszystkich grup wiekowych i etnicznych, co podkreśla potrzebę zwiększenia świadomości i proaktywnych działań w celu rozwiązania tego powszechnego problemu
- Odpowiednia ilość witaminy D jest niezbędna dla ogólnego dobrego samopoczucia i odgrywa rolę w zapobieganiu szerokiemu spektrum chorób, od chorób kości po choroby przewlekłe
- Choć suplementacja witaminy D jest na ogół bezpieczna, należy ją dostosować do indywidualnych potrzeb i monitorować, aby zapewnić optymalny poziom i uniknąć problemów
- Witamina D bierze udział w funkcjonowaniu układu odpornościowego, regulując zarówno jego niedoczynność, jak i nadczynność, a także odgrywa ważną rolę w zwalczaniu infekcji i zapobieganiu chorobom autoimmunologicznym.
- Bezpieczna ekspozycja na słońce to najlepszy sposób na zwiększenie ilości witaminy D, ale kluczowe jest zachowanie ostrożności, zwłaszcza w przypadku osób spożywających oleje roślinne
🩺Według dr. Mercoli
W aspekcie zdrowia i dobrego samopoczucia witamina D jest kluczowa, często nazywana jest „witaminą słońca”. Ten niezbędny składnik odżywczy odgrywa rolę w wielu funkcjach organizmu, wpływając na wszystko, od zdrowia kości po układ odpornościowy. Międzynarodowe Wirtualne Forum Witaminy D i Panel Dyskusyjny Ekspertów w 2024 r. rzuciły światło na najnowsze badania i zastosowania kliniczne witaminy D, podkreślając jej znaczenie dla utrzymania optymalnego zdrowia i zapobiegania chorobom.
Niedobór witaminy D jest problemem globalnym
Pomimo swojego znaczenia, niedobór witaminy D jest problemem globalnym. Dr Michael Holick, czołowy badacz witaminy D, zwrócił uwagę na powszechność tego problemu, podkreślając potrzebę zwiększenia świadomości i podjęcia działań. Nawet w regionach nasłonecznionych znaczna część populacji ma niedobór witaminy D. Niedobór ten prowadzi do różnych problemów zdrowotnych, w tym:
• Choroby kości — Witamina D wspomaga wchłanianie wapnia, który jest niezbędny dla mocnych kości. Niedobór powoduje krzywicę u dzieci i osteomalację u dorosłych. Holick przedstawił badania, które wykazały, że nawet u pozornie zdrowych osób zdarzają się objawy osteomalacji, co uwypukla subtelny, ale istotny wpływ niedoboru witaminy D na zdrowie kości.
• Osłabienie układu odpornościowego — Witamina D odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Jej niedobór zwiększa ryzyko infekcji, w tym chorób układu oddechowego. Holick przedstawił dane z badań, które wykazały, że niedobór witaminy D wiąże się ze zwiększonym ryzykiem COVID-19 i wystąpienia powikłań. Podkreślił również rolę witaminy D w utrzymaniu odporności wrodzonej i nabytej, kładąc nacisk na jej znaczenie dla ogólnego zdrowia układu odpornościowego.
• Choroby przewlekłe — Badania wykazały związek między niedoborem witaminy D a zwiększonym ryzykiem chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, cukrzyca typu 2 i niektóre rodzaje nowotworów. Holick przedstawił dane z różnych badań wykazujących korelację między niskim poziomem witaminy D i zwiększonym ryzykiem wystąpienia tych schorzeń.
Odniósł się także do zaktualizowanych wytycznych The Endocrine Society dotyczących witaminy D, które wywołały debatę wśród ekspertów. Wytyczne zalecają dzienne spożycie 600 IU dla osób dorosłych poniżej 70. roku życia i 800 IU dla osób powyżej 70. roku życia. Jednak wielu ekspertów twierdzi, że zalecenia te są zbyt niskie, aby osiągnąć optymalny poziom witaminy D, szczególnie w przypadku osób o ciemniejszej karnacji lub tych, które mają ograniczoną ekspozycję na słońce.
Dr Sunil Wimalawansa, klinicysta-naukowiec z ponad czterdziestoletnim doświadczeniem, włączył się do dyskusji, podkreślając koncepcję witaminy D jako „składnika progowego”. Wyjaśnił, że reakcja organizmu na witaminę D zmienia się w zależności od jej aktualnego poziomu.
Nawet niewielkie zwiększenie spożycia witaminy D przynosi znaczące korzyści. Jednak gdy poziom zbliża się do poziomu wystarczającego, korzyści maleją. Koncepcja ta podkreśla znaczenie indywidualizacji dawki witaminy D na podstawie jej poziomu wyjściowego i celów zdrowotnych.
Wiele kobiet ma niedobór witaminy D w czasie ciąży
Witamina D odgrywa ważną rolę w czasie ciąży, wspomagając zdrowie matki i płodu. Badania wykazały, że odpowiedni poziom witaminy D w czasie ciąży zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, przedwczesnego porodu i innych powikłań. Holick podkreślił znaczenie suplementacji witaminy D w przypadku kobiet w ciąży, sugerując, że w celu osiągnięcia optymalnego poziomu witaminy D często konieczne są większe dawki.
Przedstawił dane ze swoich badań, które wykazały, że znaczny odsetek kobiet w ciąży, nawet tych przyjmujących witaminy prenatalne, cierpi na niedobór witaminy D. Podkreślił konsekwencje tego niedoboru, w tym zwiększone ryzyko cesarskiego cięcia i przedwczesnego porodu. Omówił również badania wskazujące, że wyższy poziom witaminy D w czasie ciąży wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia próchnicy zębów u niemowląt.
Witamina D powiązana ze zmniejszonym ryzykiem nowotworów i korzyściami dla mózgu
Dr William Grant, znany badacz witaminy D, przedstawił dowody łączące witaminę D z zmniejszonym ryzykiem zachorowania na nowotwory. Badania wykazały, że osoby z wyższym poziomem witaminy D mają niższe ryzyko zachorowania na różne rodzaje nowotworów, w tym raka jelita grubego, piersi i prostaty. Wyniki wskazują, że witamina D odgrywa istotną rolę w zapobieganiu nowotworom.
Grant omówił pionierską pracę Cedrica i Franka Garlandów, którzy jako pierwsi odkryli związek między ekspozycją na promieniowanie UVB a zmniejszonym ryzykiem zachorowania na nowotwory. Przedstawił dane z badań ekologicznych wykazujące korelację między wyższym poziomem promieniowania UVB a niższą śmiertelnością z powodu nowotworów. Grant podkreślił również, jak ważne jest uwzględnienie wpływu witaminy D na zachorowalność na nowotwory i śmiertelność z ich powodu.
Chociaż wpływ na zapadalność na nowotwory może być niewielki ze względu na wpływ innych czynników ryzyka, witamina D wywiera silniejszy wpływ na śmiertelność poprzez hamowanie angiogenezy (tworzenia nowych naczyń krwionośnych) i przerzutów (rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych).
Nowe badania wskazują, że witamina D odgrywa również rolę w zdrowiu mózgu. Badania wykazały związek między wyższym poziomem witaminy D a zmniejszonym ryzykiem pogorszenia funkcji poznawczych, demencji i choroby Alzheimera. Chociaż dokładne mechanizmy tego zjawiska są wciąż przedmiotem badań, wyniki wskazują, że utrzymanie odpowiedniego poziomu witaminy D pomaga chronić przed pogorszeniem funkcji poznawczych związanym z wiekiem.
Grant podkreślił, jak ważne jest uwzględnienie optymalnego czasu obserwacji w tych badaniach, ponieważ dłuższy okres obserwacji może osłabić obserwowane korzyści. Zasugerował, że witamina D może mieć istotniejszy wpływ na zdrowie mózgu w krótszych okresach czasu. Grant omówił również badania wskazujące na to, że suplementacja witaminy D prowadzi do poprawy zdrowia mózgu w ciągu kilku miesięcy.
Rozwiązywanie obaw dotyczących bezpieczeństwa i toksyczności witaminy D
Ekspert ds. witaminy D Wimalawansa odniósł się do obaw dotyczących bezpieczeństwa i toksyczności witaminy D. Podkreślił, że witamina D jest na ogół bezpieczna, jeśli jest przyjmowana w zalecanych dawkach. Nadmierne spożycie prowadzi jednak do hiperkalcemii, czyli stanu charakteryzującego się wysokim poziomem wapnia we krwi.
Wimalawansa przedstawił wytyczne dotyczące bezpiecznej suplementacji witaminy D, podkreślając znaczenie indywidualnego doboru dawek na podstawie takich czynników, jak masa ciała, ekspozycja na słońce i stan zdrowia.
Wimalawansa wyjaśnił, że zatrucie witaminą D zdarza się niezwykle rzadko i zwykle następuje na skutek przypadkowego przyjęcia bardzo dużych dawek. Podkreślił, że do zdiagnozowania toksyczności witaminy D potrzebne jest coś więcej niż tylko wysoki poziom witaminy D w surowicy. Wymaga również wystąpienia objawów klinicznych hiperkalcemii, takich jak zmęczenie, osłabienie mięśni, nudności i wymioty.
Wimalawansa omówił także przeciwwskazania do suplementacji witaminy D, w tym nadwrażliwość na światło słoneczne, niektóre zaburzenia genetyczne i choroby ziarniniakowe. Poruszył także kwestię, czy podczas przyjmowania witaminy D konieczna jest dodatkowa suplementacja wapnia. Wyjaśnił, że gdy poziom witaminy D jest odpowiedni, zdolność organizmu do wchłaniania wapnia z pożywienia wzrasta, dzięki czemu suplementacja wapnia zazwyczaj staje się zbędna.
Twój układ odpornościowy i witamina D — potężne partnerstwo
Dr Aileen Burford-Mason, immunolog, dietetyk i niezależna analityczka, podkreśliła rolę witaminy D w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Wyjaśniła, w jaki sposób witamina D pomaga regulować układ odpornościowy, zapobiegając zarówno jego niedoczynności, jak i nadczynności. Odpowiedni poziom witaminy D jest niezbędny do zwalczania infekcji i zapobiegania chorobom autoimmunologicznym.
Burford-Mason podkreśliła, jak ważne jest spożywanie innych składników odżywczych, np. magnezu, który w połączeniu z witaminą D wspomaga zdrowie układu odpornościowego. Omówiła dwa główne elementy układu odpornościowego: odporność wrodzoną i odporność adaptacyjną, a także wyjaśniła, w jaki sposób witamina D wspomaga obie gałęzie układu odpornościowego, pomagając organizmowi zwalczać infekcje i utrzymać równowagę immunologiczną.
Podkreśliła znaczenie witaminy D w regulowaniu reakcji zapalnej i zapobieganiu nadmiernemu zapaleniu prowadzącemu do uszkodzenia tkanek i chorób autoimmunologicznych.
Burford-Mason przedstawiła również dane z badań wykazujące korzyści witaminy D w zapobieganiu infekcjom dróg oddechowych, w tym grypie i COVID-19, a także omówiła rolę witaminy D w leczeniu chorób autoimmunologicznych, podkreślając potrzebę indywidualnych podejść terapeutycznych i biorąc pod uwagę inne składniki odżywcze wspomagające funkcjonowanie układu odpornościowego.
Zastosowania kliniczne witaminy D i oporność na witaminę D
Dr Richard Cheng, lekarz specjalizujący się w terapii przeciwstarzeniowej i integracyjnej terapii nowotworów, podzielił się przykładami z życia wziętymi, jak witamina D poprawia zdrowie i wspiera leczenie różnych chorób. Omówił zastosowanie witaminy D w chorobach autoimmunologicznych, zaburzeniach metabolicznych, a nawet w celach przeciwstarzeniowych. Cheng podkreślił znaczenie holistycznego podejścia, uwzględniającego czynniki związane ze stylem życia, takie jak dieta, ćwiczenia i radzenie sobie ze stresem, w połączeniu z suplementacją witaminy D.
Podzielił się osobistymi doświadczeniami ze stosowania witaminy D w swojej praktyce, podkreślając jej bezpieczeństwo i skuteczność w leczeniu różnych schorzeń. Opowiadał o swoich sukcesach w stosowaniu dużych dawek witaminy D w celu odwrócenia chorób autoimmunologicznych i poprawy zdrowia metabolicznego. Podkreślił również znaczenie monitorowania poziomu witaminy D i dostosowywania planu leczenia do potrzeb pacjenta.
Cheng omówił koncepcję oporności na witaminę D, która wskazuje, że niektórzy ludzie potrzebują wyższych dawek, aby osiągnąć optymalny poziom. Na skuteczność witaminy D wpływa wiele czynników. Podkreślił on, że aby zoptymalizować korzyści płynące z witaminy D, należy uwzględnić te czynniki poprzez zmianę stylu życia i ukierunkowaną suplementację składników odżywczych.
Czynniki przyczyniające się do oporności na witaminę D obejmują uwarunkowania genetyczne, otyłość i niektóre leki. W związku z tym, aby zapewnić skuteczność leczenia, konieczne jest monitorowanie poziomu witaminy D i odpowiednie dostosowywanie dawek.
Moc słonecznej witaminy
Międzynarodowe Wirtualne Forum Witaminy D 2024 dostarczyło cennych informacji na temat najnowszych badań i zastosowań klinicznych witaminy D. Oto najważniejsze wnioski:
- Niedobór witaminy D jest problemem globalnym, który dotyka osoby w każdym wieku i o różnym pochodzeniu etnicznym.
- Utrzymywanie odpowiedniego poziomu witaminy D jest konieczne dla zachowania optymalnego zdrowia i zapobiegania szerokiemu spektrum chorób, począwszy od schorzeń kości, a skończywszy na chorobach przewlekłych.
- Suplementacja witaminy D jest na ogół bezpieczna, jeśli stosuje się ją w zalecanych dawkach, jednak indywidualne zapotrzebowanie może być różne.
- Monitorowanie poziomu witaminy D jest bardzo ważne, zwłaszcza w przypadku osób ze szczególnymi problemami zdrowotnymi lub przyjmujących duże dawki.
- Kluczem do maksymalizacji korzyści jest holistyczne podejście łączące suplementację witaminy D, gdy jest to konieczne, z czynnikami związanymi ze stylem życia, takimi jak dieta, ćwiczenia i ekspozycja na słońce.
Przyjmowanie witaminy D dla lepszego zdrowia
Najlepszym sposobem na optymalizację poziomu witaminy D jest bezpieczna ekspozycja na słońce. Wykorzystanie energii słonecznej do produkcji witaminy D daje korzyści znacznie wykraczające poza prostą syntezę witamin. Zdrowa ekspozycja na słońce, odzwierciedlająca się w wysokim poziomie witaminy D, wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, m.in. zmniejszonym ryzykiem zachorowania na nowotwory i dłuższą żywotnością.
Choć światło słoneczne jest niezbędne dla utrzymania optymalnego poziomu witaminy D i ogólnego dobrego samopoczucia, wymaga ostrożnego korzystania z niego. Kluczem jest znalezienie równowagi między ochroną a korzyściami, jakie ona przynosi. Jeśli w diecie znajdują się duże ilości olejów roślinnych, należy zachować szczególną ostrożność. Te oleje są bogate w kwas linolowy (LA) - kwas tłuszczowy omega-6 - i ulegają utlenieniu pod wpływem światła UV. Ta interakcja na skórze inicjuje kaskadę produktów rozpadu, prowadząc do stanu zapalnego i uszkodzeń DNA.
Jeśli zatem spożywasz oleje z nasion, ogranicz ekspozycję na słońce do łagodniejszych godzin porannych lub późnego popołudnia na okres od czterech do sześciu miesięcy, eliminując jednocześnie te oleje z diety. Na wrażliwość na słońce wpływają również cechy indywidualne, przy czym kluczową rolę odgrywa kolor skóry, określany przez melaninę.
Melanina działa jak naturalna tarcza chroniąca przed promieniowaniem UV. W związku z tym osoby o ciemniejszej karnacji potrzebują większej ekspozycji na słońce, aby wytworzyć porównywalny poziom witaminy D jak osoby o jaśniejszej karnacji. Ta biologiczna różnica podkreśla potrzebę stosowania spersonalizowanych strategii ochrony przeciwsłonecznej.
Kolejnym istotnym czynnikiem jest skład ciała, a w szczególności procentowa zawartość tkanki tłuszczowej. Tkanka tłuszczowa magazynuje substancje rozpuszczalne w tłuszczach, w tym utlenione oleje z nasion. Osoby z większą ilością tkanki tłuszczowej są narażone na długotrwałe ryzyko, nawet po zmianie diety, ze względu na zawartość zmagazynowanych olejów. Aby ocenić swoją tolerancję na słońce, szczególnie jeśli spożywasz oleje z nasion, obserwuj swoją skórę pod kątem zaczerwienienia lub oparzeń — wykonaj prosty „test na oparzenia słoneczne”, który uwzględnia porę roku, rodzaj Twojej skóry i inne czynniki.
Brak różowego odcienia wskazuje na bezpieczną ekspozycję na słońce. Celem jest unikanie oparzeń słonecznych, które są wyraźnym wskaźnikiem nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne i uszkodzenia skóry. Zmniejszenie zasobów LA w organizmie znacząco zmniejsza ryzyko poparzenia słonecznego i raka skóry. Niemniej jednak nadal należy zachować czujność, zwłaszcza w okresie przejściowym. Ograniczając spożycie oleju roślinnego, należy unikać godzin, w których słońce świeci najmocniej — zazwyczaj godzinę przed i po południu.
W większości regionów USA oznacza to unikanie bezpośredniego światła słonecznego w godzinach od 10:00 do 16:00. Stopniowo, w miarę jak Twój organizm pozbywa się nagromadzonych olejów z nasion, bezpiecznie zwiększaj ekspozycję na słońce. Pamiętaj, że reakcje poszczególnych osób są różne, dlatego obserwuj reakcje swojego ciała w trakcie tego procesu. Jeśli pojawi się zaczerwienienie, należy natychmiast szukać cienia.
Strategie na rzecz lepszej ochrony przeciwsłonecznej
Jeśli nie możesz uniknąć ekspozycji na słońce zanim Twój organizm całkowicie oczyści się z olejów roślinnych, rozważ podjęcie środków ochronnych. Astaksantyna - przeciwutleniacz pochodzący ze źródeł morskich, jest cennym sojusznikiem. Dzienne spożycie 12 miligramów wzmacnia odporność skóry na szkodliwe działanie słońca poprzez neutralizację wolnych rodników i redukcję stanów zapalnych, zapewniając dodatkową ochronę przed promieniowaniem UV. Kolejnym korzystnym środkiem jest krem z niacynamidem (witaminą B3).
Wykazano, że miejscowe stosowanie tego kremu chroni przed uszkodzeniami DNA wywołanymi promieniowaniem UV, wzmacnia barierę skórną i zwiększa odporność na szkodliwe działanie promieni słonecznych. Wiele osób zgłosiło znaczną poprawę po zastosowaniu kremu z niacynamidem przed ekspozycją na słońce.
Inną strategią jest zażycie aspiryny dla dziecka przed ekspozycją na słońce. Aspiryna hamuje przekształcanie kwasu acetylosalicylowego w skórze w szkodliwe utlenione metabolity kwasu linolowego (OXLAMS), które są głównymi czynnikami przyczyniającymi się do powstawania nowotworów skóry i innych nowotworów. Hamując powstawanie OXLAM, aspiryna zapewnia dodatkową warstwę obrony przed szkodliwym działaniem słońca.
Witamina D jest ogólnie rzecz biorąc niezbędnym składnikiem odżywczym, który odgrywa rolę w utrzymaniu optymalnego zdrowia i zapobieganiu chorobom. Zwiększając poziom witaminy D poprzez połączenie rozsądnej ekspozycji na słońce z odpowiednią suplementacją, podejmujesz proaktywny krok w kierunku zdrowszego i pełniejszego życia.
