📝W SKRÓCIE

  • Dwutlenek tytanu, zakazany w Europie, w USA nadal pojawia się w cukierkach, lukrach i innych produktach spożywczych, gdzie działa jako środek wybielający, który zakłóca normalne procesy komórkowe
  • Wiele badań wykazało, że nanocząsteczki dwutlenku tytanu przedostają się do krwiobiegu i gromadzą się w tkankach, co wskazuje na ich szkodliwy wpływ na DNA
  • Badania wykazały, że cząsteczki dwutlenku tytanu powodują stany zapalne jelit. Powoduje to częste dolegliwości trawienne u osób spożywających codziennie przetworzone przekąski
  • Popularne produkty, takie jak guma do żucia i kolorowe smakołyki, często zawierają dwutlenek tytanu, dlatego ważne jest, aby dowiedzieć się więcej o jego różnych nazwach
  • Sprawdzaj etykiety i zapoznaj się z alternatywnymi markami, aby chronić się przed podejrzanymi dodatkami i ograniczyć niepotrzebne narażenie na związki, które wpływają negatywnie na Twoje samopoczucie

🩺Według dr. Mercoli

Dwutlenek tytanu, zakazany w Europie ze względu na związek z uszkodzeniem DNA i stanami zapalnymi, nadal jest składnikiem wielu amerykańskich produktów spożywczych. Unia Europejska zakazała stosowania dwutlenku tytanu po tym, jak Francja podjęła w 2020 r. działania, powołując się na coraz liczniejsze dowody na to, że nanocząsteczki dwutlenku tytanu kumulują się w organizmie i powodują poważne problemy zdrowotne.

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) również oznaczyła dwutlenek tytanu jako „potencjalnie rakotwórczy dla ludzi”, klasyfikując go jako substancję grupy 2B. Tymczasem amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nadal klasyfikuje go jako „ogólnie uznany za bezpieczny”, przez co amerykańscy konsumenci narażeni są na działanie dodatku barwiącego. Co gorsza, popularne przekąski, które lubią zarówno dorośli, jak i dzieci, zawierają dwutlenek tytanu, na przykład Mentosy i Skittles.

Bliższe spojrzenie na to, jak dwutlenek tytanu dostaje się do Twojego organizmu

Raport amerykańskiej organizacji Right to Know analizuje szereg badań nad dwutlenkiem tytanu, skupiając się na tym, w jaki sposób przedostaje się on do codziennej żywności, a także na zagrożeniach dla zdrowia, których wielu konsumentów nie dostrzega.

Z ich badań wynika, że małe, sztuczne cząsteczki tego wybielającego pigmentu znajdują się w takich produktach, jak ciasta i cukierki, co budzi obawy o jego długoterminowy wpływ na zdrowie. Chociaż dwutlenek tytanu jest wspominany jako dodatek barwiący, dokładniejsze badania ujawniają, że oddziałuje on na jelita, DNA komórkowe, a nawet ścieżki neurologiczne.

Na początek warto odnotować, że jedną z najważniejszych cech dwutlenku tytanu jest to, iż zawiera on nanocząsteczki o średnicy od 1 do 100 nanometrów. Są one tak małe — tysiące razy cieńsze od pojedynczego ludzkiego włosa — że te przenikają przez bariery ochronne organizmu.

Jak wykazały niektóre badania, po przejściu przez usta i przewód pokarmowy dostają się one do krwiobiegu, gromadzą w różnych narządach i wywołują stres oksydacyjny. W raporcie wspomniano w szczególności o „genotoksyczności”, co oznacza, że nanocząsteczki uszkadzają DNA i przyczyniają się do mutacji.

Badanie, które wykazało dowody na przedostawanie się dwutlenku tytanu do krwiobiegu, zostało opublikowane w czasopiśmie Nanotoxicology w 2023 roku. Naukowcy zauważyli tam, że dwutlenek tytanu uszkadza DNA i utrudnia regenerację komórek. Ale to nie jedyne badania, które przynoszą podobne rezultaty. Na podstawie badania na zwierzętach, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Scientifica (Kair), amerykańska organizacja Right to Know przytoczyła następujące wyniki:

„Wyniki pokazują, że ekspozycja wywołała „łagodne do umiarkowanych zmiany w cytoarchitekturze tkanki mózgowej w sposób zależny od czasu”.
Co więcej, „test kometowy ujawnił apoptotyczną fragmentację DNA, podczas gdy analiza metodą PCR-SSCP i bezpośrednie sekwencjonowanie wykazały punktową mutację genu preseniliny 1 w eksonie 5 - genu powiązanego z dziedzicznymi formami choroby Alzheimera”.
Naukowcy piszą: „Na podstawie tych ustaleń, w niniejszym badaniu wyciągnięto wniosek, że TiO2NPs są genotoksyczne i mutagenne dla tkanki mózgowej, co z kolei może prowadzić do zachorowania na chorobę Alzheimera”.

Wpływ dwutlenku tytanu na zdrowie jelit

W innym badaniu, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Nanotoxicology, naukowcy wykorzystali model zwierzęcy do zbadania wpływu dwutlenku tytanu na funkcjonowanie wątroby i zdrowie jelit. Oto, co zaobserwowano po zbadaniu wpływu na organy:

„U myszy karmionych E171 zaobserwowano znaczną akumulację tytanu w wątrobie i jelitach; u tych drugich odnotowano również trzykrotny wzrost liczby cząstek TiO2. Gromadzenie się tytanu w wątrobie wiązało się z występowaniem ognisk martwiczo-zapalnych zawierających monocyty/makrofagi tkankowe.
Trzy dni po podaniu ostatniej dawki zaobserwowano wzmożoną produkcję anionorodnika ponadtlenkowego oraz stan zapalny w żołądku i jelitach. Ogólnie rzecz biorąc, wskazuje to, że ryzyko dla zdrowia człowieka związane z narażeniem na działanie E171 w diecie należy dokładnie rozważyć”.

Kolejnje podobne badanie opublikowano w czasopiśmie Journal of Agricultural and Food Chemistry. W ramach badania naukowcy karmili myszy cząsteczkami dwutlenku tytanu i zaobserwowali, że po trzech miesiącach miały one niższą masę ciała, a także wystąpił u nich stan zapalny jelit.

Co ważniejsze, badanie wykazało, że u myszy zmienił się skład mikrobiomu jelitowego, a także zmniejszył poziom limfocytów T CD4, które odpowiadają za organizację innych komórek układu odpornościowego w celu zwalczania chorób. Zmniejszeniu uległa również liczba limfocytów T regulatorowych i białych krwinek.

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Particle and Fibre Technology naukowcy zbadali wpływ dwutlenku tytanu na rozwój zespołu jelita drażliwego, a także inne ważne funkcje układu trawiennego, takie jak populacja flory jelitowej, układ odpornościowy, nabłonek i warstwa śluzowa. Nic dziwnego, że dwutlenek tytanu wpływał na wszystkie te elementy, przyczyniając się do „chorób autoimmunologicznych, neurologicznych, zapalnych, zakaźnych i metabolicznych”.

W badaniu z 2023 r., którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Environmental Research, naukowcy testowali konkretnie wpływ dwutlenku tytanu na florę jelitową myszy. Oto, co zaobserwowali:

Efekt hamujący wzrost może być związany z uszkodzeniem błony komórkowej szczepów bakteryjnych, wywołanym przez nanocząsteczki dwutlenku tytanu (TiO2 NPs). Analiza metabolomiczna wykazała, że nanocząstki TiO2 powodują zmiany w wielu szlakach metabolicznych bakterii jelitowych, takich jak metabolizm tryptofanu i argininy, które odgrywają kluczową rolę w regulacji zdrowia jelit i gospodarza.

Ale to nie wszystko, czego dowiedzieli się badacze. Ponadto w pobranych próbkach moczu stwierdzono istotną redukcję czterech różnych metabolitów. „Nasze wyniki pokazały, że nanocząstki TiO2 hamują wzrost czterech pożytecznych szczepów bakterii jelitowych” – podsumowali.

Otyłość – kolejny efekt uboczny dwutlenku tytanu

Nic dziwnego, że wpływ dwutlenku tytanu na zdrowie jelit będzie miał ostatecznie wpływ na procesy metaboliczne organizmu, co doprowadzi do przybierania na wadze. Hipotezę tę sprawdzono w badaniu z 2023 r., którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Environmental Pollution. Naukowcy zbadali, czy E171 (dwutlenek tytanu jako barwnik spożywczy) jest czynnikiem wpływającym na przyrost masy ciała. Jak zauważono w raporcie US Right to Know:

„Ponieważ flora jelitowa odgrywa ważną rolę w utrzymaniu i rozwoju funkcji odpornościowych, a dwutlenek tytanu jako dodatek do żywności zmienia jej skład, naukowcy chcieli przeanalizować „zaburzenia regulacji na osi flora jelitowa-układ odpornościowy po doustnej ekspozycji na TiO2 w porównaniu z zaburzeniami zgłaszanymi przez pacjentów otyłych lub chorych na cukrzycę, a także wskazać potencjalne mechanizmy, poprzez które nanocząsteczki TiO2 przenoszone przez żywność mogą zwiększać podatność na rozwój zaburzeń metabolicznych związanych z otyłością”.

Po zakończeniu badania autorzy zaobserwowali powtarzające się zmiany w florze jelitowej pod wpływem ekspozycji na dwutlenek tytanu. Doprowadziło to do zaburzenia równowagi bakteryjnej, co jest powiązane z otyłością.

Dwutlenek tytanu wpływa na neurotoksyczność

Następnie badanie z 2025 r., którego wyniki opublikowano niedawno w czasopiśmie Alzheimer's and Dementia, wykazało, że dwutlenek tytanu przyczynia się do neurotoksyczności, co zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera. Dokładniej, dwutlenek tytanu wiąże się ze specyficznymi receptorami w neuronach, „uszkadzając ich sygnalizację i powodując stres oksydacyjny, stan zapalny i nadprodukcję toksycznych peptydów beta-amyloidu, które są kluczowymi markerami choroby Alzheimera”.

W raporcie amerykańskiej organizacji Right to Know powołano się także na inne badanie, tym razem opublikowane w czasopiśmie Nanoscale Research Letters. Naukowcy przyjrzeli się bliżej temu, w jaki sposób dwutlenek tytanu wpływa na zdrowie mózgu i zwiększa ryzyko wystąpienia chorób mózgu. Zaobserwowali, że tytan kumuluje się w organizmie, a powtarzająca się ekspozycja na niego zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia problemów:

„Długotrwała lub przewlekła ekspozycja na nanocząsteczki TiO2 może potencjalnie prowadzić do stopniowego wzrostu zawartości Ti w mózgu, co może ostatecznie wywołać zaburzenia neuronów i komórek glejowych, a w konsekwencji doprowadzić do dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego”.

Inne negatywne skutki dwutlenku tytanu

Lista negatywnych skutków działania dwutlenku tytanu, oparta na raporcie amerykańskiej organizacji Right to Know, jest bardzo długa. Powołano się na badanie opublikowane w czasopiśmie „Particle and Fibre Technology”, które wykazało wpływ tej substancji na potomstwo myszy. Zaobserwowano, że „przewlekła ekspozycja na nanocząstki TiO2 w czasie ciąży zmienia aktywność oddechową potomstwa, charakteryzującą się nieprawidłowo przyspieszonym tempem oddychania”.

Co więcej, obserwowano nienormalne przyspieszenie oddechu i upośledzenie funkcji neuronalnych odpowiedzialnych za oddychanie. Podsumowując badanie, naukowcy stwierdzili: „Nasze odkrycia dowodzą, że narażenie matki na działanie nanocząstek TiO2 w czasie ciąży negatywnie wpływa na normalny rozwój i funkcjonowanie ośrodków oddechowych u potomstwa”.

W innym badaniu, opublikowanym w czasopiśmie Archives of Toxicology, naukowcy zagłębili się w kwestię zdrowia ludzkiego i zauważyli, że dwutlenek tytanu niesie ze sobą poważne konsekwencje dla zdrowia dzieci. Skupili się na dwóch ważnych faktach:

„Po pierwsze, badania nad toksycznością dla rozrodczości pokazują, że toksyczne działanie tych nanocząsteczek ma wpływ na zwierzęta obu płci, co podkreśla wagę przeprowadzania badań in vivo na zwierzętach zarówno płci męskiej, jak i żeńskiej.
Po drugie, ekspozycja człowieka rozpoczyna się w życiu płodowym poprzez transfer z matki na płód i trwa nadal po urodzeniu poprzez karmienie piersią. Dzieci są następnie stale narażone na te czynniki ze względu na swoje preferencje żywieniowe. Aby badania eksperymentalne były istotne w warunkach in vivo u ludzi, należy brać pod uwagę ekspozycję na nanocząstki w zależności od wieku lub okresu życia badanej populacji.

Praktyczne kroki mające na celu ograniczenie narażenia na dwutlenek tytanu

Uważam, że najważniejszą strategią ochrony zdrowia przed dwutlenkiem tytanu jest ograniczenie jego przedostawania się do posiłków i przekąsek. Jeśli martwisz się uszkodzeniami DNA, zapaleniem układu trawiennego lub innymi przewlekłymi problemami, które mogą być spowodowane przez dwutlenek tytanu, warto zwrócić uwagę na faktyczne źródło problemu — składniki ukryte w kolorowych przysmakach i wysoko przetworzonej żywności. Oto pięć sposobów, które pomogą Ci uniknąć tego wszechobecnego winowajcy:

1. Przejrzyj listę składników — Zanim dodasz cokolwiek do koszyka, przejdź bezpośrednio do etykiety opakowania. Jeśli na etykiecie zauważysz „dwutlenek tytanu” lub „E171” jako barwnik spożywczy, najlepiej nie kupować tego produktu. Jest to szczególnie pomocne, jeśli jesteś rodzicem, który chce ograniczyć ilość podejrzanych dodatków w diecie swojego dziecka.

2. Wybieraj marki, które cenią przejrzystość — Wiele firm zdaje sobie obecnie sprawę, jak ważny jest skład na etykiecie. Jeśli jesteś zapracowanym profesjonalistą, szukaj marek, które kładą nacisk na brak barwników spożywczych i sztucznych barwników. Dzięki temu oszczędzasz czas, a jednocześnie masz pewność, że Ty i Twoja rodzina unikacie pokarmów zanieczyszczonych dwutlenkiem tytanu.

3. Wybieraj produkty pełnowartościowe i nieprzetworzone — Najłatwiejszym sposobem na uniknięcie dwutlenku tytanu w jedzeniu jest gotowanie w domu z wykorzystaniem świeżych składników, takich jak ekologiczne owoce i warzywa, a także mięso od kur z wolnego wybiegu. Przygotowując własne posiłki, masz pełną kontrolę nad każdym ich składnikiem. Dzięki temu automatycznie wyeliminowany zostaje dwutlenek tytanu oraz wiele innych ukrytych dodatków, które można znaleźć w produktach wysokoprzetworzonych.

4. Zapytaj o dodatki, gdy jesz poza domem — Zawsze zachowaj ostrożność jeśli jesz poza domem z rodziną lub przyjaciółmi. Jeśli podejrzewasz, że niektóre sosy, lukry lub kremy w restauracji są jadalne, warto zapytać, czy zawierają one substancje wybielające. Ten krok pomoże Tobie i Twoim bliskim unikać dwutlenku tytanu. Możesz też poszukać restauracji oferujących świeże, ekologiczne posiłki.

5. Wybieraj naturalne alternatywy — Jeśli masz ochotę na coś słodkiego, poeksperymentuj z surowym miodem manuka, prawdziwymi przecierami owocowymi lub syropem klonowym jako wzmacniaczami smaku zamiast rafinowanego cukru. Dzięki temu możesz zaspokoić swoją ochotę na coś słodkiego i uniknąć kontrowersyjnych składników, takich jak dwutlenek tytanu.

🔍Źródła i odniesienia