📝W SKRÓCIE

  • Badania wykazały, że wyższy poziom szkodliwych bakterii (Prevotella intermedia) w jamie ustnej wiąże się z upośledzeniem funkcji poznawczych, podczas gdy korzystne bakterie (Neisseria i Haemophilus) poprawiają funkcjonowanie mózgu
  • Produkcja tlenku azotu przez pożyteczne bakterie bytujące w jamie ustnej odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu optymalnego przepływu krwi do mózgu. Warzywa bogate w azotany pomagają zwiększyć populację tych korzystnych bakterii
  • Osoby posiadające gen APOE4 wykazują specyficzny skład mikrobiomu jamy ustnej. Badania pokazują, że mają one niższy poziom bakterii Neisseria i wyższy poziom bakterii Prevotella, co wiąże się ze zwiększonym ryzykiem demencji
  • Szkodliwe bakterie bytujące w jamie ustnej mają zdolność przedostawania się do krwiobiegu i przekraczania bariery krew-mózg, co prowadzi do zapalenia mózgu, skutkującego pogorszeniem funkcji poznawczych
  • Dbanie o zdrowie jamy ustnej poprzez odpowiednią dietę, regularne szczotkowanie i nitkowanie zębów, oddychanie przez nos, unikanie antybakteryjnych płynów do płukania ust i płukanie ust olejem to skuteczne strategie zapobiegania pogorszeniu funkcji poznawczych

🩺Według dr. Mercoli

Dieta i ćwiczenia to skuteczne, naturalne strategie pomagające chronić mózg przed chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak demencja. Ale czy wiesz, że mikrobiom jamy ustnej, składający się z różnych szczepów bakterii żyjących w ustach, odgrywa również rolę w ochronie mózgu?

Bakterie w jamie ustnej — brakujące ogniwo w ryzyku rozwoju demencji?

Badanie opublikowane w czasopiśmie PNAS Nexus skupiło się na analizie wpływu konkretnych bakterii żyjących w jamie ustnej na funkcje poznawcze i ryzyko demencji. Naukowcy skupili się w szczególności na powiązaniu między mikrobiomem jamy ustnej, produkcją tlenku azotu (NO) i sprawnością poznawczą, zwłaszcza u osób z genem APOE4, który jest powiązany ze zwiększonym ryzykiem choroby Alzheimera (więcej na ten temat w dalszej części).

• Struktura badania — W badaniu wzięło udział 115 uczestników powyżej 50. roku życia z badania PROTECT, internetowej kohorty stworzonej w celu monitorowania funkcji poznawczych osób starszych w Wielkiej Brytanii. Pobrano próbki śliny od uczestników badania. U 52% z nich mózg funkcjonował prawidłowo, natomiast u 48% stwierdzono wczesne oznaki pogorszenia pamięci i innych funkcji mózgu.

• Bakterie chorobotwórcze zwiększają ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych — Po przeprowadzeniu analizy badanie wykazało, że uczestnicy z wyższym poziomem Prevotella intermedia — bakterii powszechnie kojarzonej z chorobami dziąseł — byli bardziej narażeni na wystąpienie upośledzenia funkcji poznawczych.

• Korzystne bakterie obniżają ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych — Z kolei korzystne bakterie, takie jak Neisseria i Haemophilus, występowały liczniej u osób z lepszymi funkcjami poznawczymi. Co ciekawe, uczestnicy posiadający gen APOE4 mieli inny skład mikrobiomu jamy ustnej w porównaniu do osób niebędących nosicielami genu, co wskazuje na aspekt genetyczny wpływający na ryzyko demencji w tym kontekście.

Jak tlenek azotu wpływa na zdrowie jamy ustnej?

Jednym z ważniejszych odkryć dokonanych przez naukowców jest rola tlenku azotu (NO), cząsteczki mającej kluczowe znaczenie dla zdrowia naczyń krwionośnych i funkcjonowania mózgu. Niekóre bakterie żyjące w jamie ustnej przyczyniają się do produkcji tlenku azotu, który pomaga utrzymać przepływ krwi do mózgu.

• Wyższy poziom NO prowadzi do lepszego zdrowia mózgu — W artykule opublikowanym w czasopiśmie The Conversation dr Joanna L'Heureux, wyjaśniła, że „osoby, u których stwierdzono dużą liczbę dwóch grup bakterii zwanych Neisseria i Haemophilus, uzyskały lepsze wyniki w testach zdrowia mózgu.

W szczególności osoby, które miały te bakterie, miały lepszą pamięć, lepszą zdolność koncentracji i wykonywania złożonych zadań. U tych osób stwierdzono również wyższy poziom jonów azotynu w ustach. Azotyn powstaje w wyniku rozkładu azotanów przez bakterie, które są naturalnym składnikiem diety bogatej w warzywa.

• Bakterie mają zdolność wytwarzania NO — Według dr L'Heureux: „Bakterie mogą również rozkładać azotyn, wytwarzając tlenek azotu, który poprawia krążenie, w tym przepływ krwi do mózgu. Sugeruje to, że spożywanie dużej ilości warzyw bogatych w azotany, takich jak szpinak czy rukola, może zwiększyć poziom zdrowych bakterii i pomóc w poprawie zdrowia mózgu, co może być szczególnie ważne w starszym wieku”.

• Ryzyko związane z niskim poziomem NO — Jak zauważono w badaniu PNAS Nexus, niski poziom NO wiąże się z takimi schorzeniami, jak nadciśnienie tętnicze i udar mózgu, które jak wiadomo zwiększają ryzyko demencji.

Zdaniem badaczy „W miarę starzenia się endogenna produkcja tlenku azotu ulega zmniejszeniu na skutek zmniejszonej ekspresji genu NOS i zwiększonej degradacji argininy, katalizowanej przez arginazę, co wiąże się z chorobami układu sercowo-naczyniowego, takimi jak nadciśnienie tętnicze i ryzyko rozwoju choroby Alzheimera”.

• Pogorszenie stanu zdrowia jamy ustnej następuje latami — Naukowcy podkreślają, że pogorszenie stanu zdrowia jamy ustnej trwa latami, a nawet dekadami, zanim pojawią się zauważalne objawy demencji. Jak zauważono w badaniu PNAS Nexus, szczep Prevotella działa jak patogen wywołujący zapalenie przyzębia, które z kolei jest powiązane z rozwojem choroby Alzheimera i upośledzeniem funkcji poznawczych.

Co więcej, według 10-letniego badania, na które powołują się naukowcy, przeciwciała wytwarzane przeciwko bakterii Prevotella również wiążą się z chorobą Alzheimera.

Gen APOE4 i bariera krew-mózg

U osób z genem APOE4 zaburzenie równowagi mikrobiologicznej jest jeszcze bardziej widoczne.

• Gen APOE4 obniża poziom korzystnych bakterii w jamie ustnej — Nosiciele tego genu mieli znacznie niższy poziom bakterii Neisseria. Jednocześnie w ich jamie ustnej znajdowały się większe ilości bakterii Prevotella intermedia. Nosiciele genu APOE4 są ponadto narażeni na miażdżycę, nadciśnienie i osłabienie mięśni szkieletowych. Niedobór NO również wiąże się z tymi schorzeniami.

• Bariera krew-mózg jest osłabiona — Wykazano, że przewlekły stan zapalny, będący wynikiem zaburzenia równowagi mikrobiomu jamy ustnej, osłabia barierę krew-mózg. Umożliwia to przedostanie się do mózgu szkodliwych bakterii i produktów ich metabolizmu, co wywołuje reakcję układu odpornościowego, która przyspiesza neurodegenerację. Według badaczy gen APOE4 „został powiązany z osłabieniem bariery krew-mózg”.

• Jak patogeny jamy ustnej wpływają na zdrowie mózgu — Zdaniem autorów „Bakterie jamy ustnej uzyskują dostęp do układu krążenia, a następnie przemieszczają się do mózgu, pokonując barierę krew–mózg, która w przypadku choroby Alzheimera staje się coraz bardziej przepuszczalna. W płynie mózgowo-rdzeniowym pacjentów z ropniem mózgu wykryto obecność znanych bakterii wywołujących choroby jamy ustnej, a P. gingivalis odkryto w mózgach pacjentów z chorobą Alzheimera.”

• Patogeny jamy ustnej przedostają się także do innych narządów — Autorzy zauważyli, że oprócz przekraczania bariery krew-mózg „Bakterie jamy ustnej mogą również pośrednio wpływać na mózg, uszkadzając barierę śluzówki jamy ustnej i umożliwiając metabolitom wytwarzanym przez bakterie jamy ustnej przedostanie się do układu krążenia lub zaostrzając stan zapalny poprzez nadprodukcję cytokin”.

Pięć sposobów na utrzymanie zdrowego mikrobiomu jamy ustnej dla optymalnego zdrowia mózgu

Dobra wiadomość jest taka, że możesz wziąć sprawy w swoje ręce i zadbać o zdrowie jamy ustnej, wprowadzając kilka kluczowych zmian do swojej codziennej rutyny. Oto kilka praktycznych zaleceń:

1. Zwiększ spożycie produktów bogatych w azotany — Niektóre bakterie w jamie ustnej przekształcają azotany z pożywienia w NO. Aby zapewnić optymalną produkcję, spożywaj produkty bogate w naturalne azotany, takie jak buraki, rukola, szpinak i seler. Co więcej, spożywanie tych produktów w ich naturalnej postaci, zamiast soków, pomoże zmaksymalizować ich wpływ na produkcję azotanów.

2. Wyeliminuj przetworzony cukier i rafinowane węglowodany — Szkodliwe bakterie żyjące w jamie ustnej żywią się rafinowanym cukrem. 18 Jeśli regularnie spożywasz lub pijesz słodkie produkty, w końcu dojdzie do zaburzenia równowagi mikrobiomu jamy ustnej. Aby przywrócić prawidłowe funkcjonowanie mikrobiomu jamy ustnej, zamień słodkie przekąski na pełnowartościowe produkty, takie jak owoce i warzywa.

3. Szczotkuj zęby dwa razy dziennie — Szczotkowanie i nitkowanie zębów nie służy tylko utrzymaniu świeżego oddechu — te nawyki wpływają również na równowagę bakterii w jamie ustnej. Używaj szczoteczki o miękkim włosiu i skup się na linii dziąseł, gdzie często gromadzą się szkodliwe bakterie.

Warto również regularnie nitkować zęby, ponieważ zapominanie o tym nawyku powoduje gromadzenie się cząsteczek jedzenia, które stanowią pożywkę dla bakterii chorobotwórczych.

4. Oddychaj nosem, a nie ustami — Oddychanie ustami zmniejsza produkcję śliny, która jest ważna nie tylko dla prawidłowego trawienia pokarmu, ale także pomaga utrzymać zdrowy mikrobiom jamy ustnej. Aby przeciwdziałać temu problemowi, staraj się świadomie oddychać przez nos. Jeśli zatkany nos, np. z powodu alergii, utrudnia prawidłowe oddychanie, należy jak najszybciej znaleźć przyczynę.

5. Zrezygnuj z antybakteryjnych płynów do płukania jamy ustnej, które zabijają korzystne bakterie — Jeśli używasz płynu do płukania jamy ustnej, który według zapewnień producenta „zabija 99,9% zarazków”, pozbywasz się z ust zarówno korzystnych, jak i patogennych bakterii. Zaburza to produkcję tlenku azotu i osłabia zdolność organizmu do wytwarzania tego korzystnego związku. Zamiast tego polecam płukanie jamy ustnej olejem, co jest doskonałym sposobem na pozbycie się patogenów z jamy ustnej.

Wzbogać swoją rutynę pielęgnacji jamy ustnej o płukanie ust olejem

Zasadniczo płukanie jamy ustnej olejem — nie gardła — polega na "przeciąganiu" go przez przestrzenie międzyzębowe. Dzięki temu usuwane są bakterie gromadzące się między zębami i dziąsłami, których nie można dosięgnąć podczas szczotkowania i nitkowania.

• Płukanie jamy ustnej olejem ma bogatą historię — Choć płukanie jamy ustnej olejem może wydawać się nowym trendem, tak naprawdę jest to starożytna technika, której korzenie sięgają tradycyjnej indyjskiej medycyny ludowej. Gorąco polecam włączenie tego nawyku do swojej rutyny, ponieważ pomaga zmniejszyć ryzyko wystąpienia próchnicy zębów, nieświeżego oddechu i innych problemów jamy ustnej. Mając to na uwadze, jaki olej jest najlepszy do użycia? Zazwyczaj polecam wysokiej jakości olej kokosowy, ponieważ ma naturalne właściwości antybakteryjne.

• W jaki sposób prawidłowo płukać jamę ustną olejem? — Po prostu odmierz łyżkę stołową oleju kokosowego i umieść ją w ustach. Dokładnie przepłucz jamę ustną, upewniając się, że olej przechodzi między zębami. Aby uniknąć zmęczenia mięśni szczęki, rozluźnij je podczas płukania jamy ustnej olejem i pamiętaj, aby go nie połykać. Będziesz wiedzieć, że płuczesz prawidłowo, gdy olej kokosowy stanie się gęsty i mlecznobiały. To znak, że nagromadziły się w nim bakterie.

• Nie spiesz się z płukaniem jamy ustnej olejem — Płucz przez 20 minut, aby uzyskać najlepsze rezultaty. Jeśli w trakcie płukania poczujesz potrzebę przełknięcia oleju, po prostu wypluj go i zacznij od nowa. Po skończeniu wypluj olej do kosza na śmieci lub na podwórko (ale nie na rośliny). Nie wypluwaj oleju do umywalki, gdyż może on zatkać rurę odpływową i spowodować problemy z instalacją hydrauliczną.

Oto kolejna przydatna wskazówka — zwiększenie poziomu pH w ustach po płukaniu jamy ustnej olejem pomoże jeszcze bardziej ograniczyć rozwój bakterii. Wystarczy wymieszać łyżeczkę sody oczyszczonej w 170 ml wody i płukać gardło. Spowoduje to alkalizację pH jamy ustnej, a ponieważ bakterie rozwijają się w kwaśnym środowisku, zwiększone pH zapobiegnie ich rozwojowi.

Wybierz dentystę biologicznego w celu dalszej opieki

Dentyści biologiczni przeszli szkolenie, które wyposażyło ich w umiejętność leczenia i postrzegania zdrowia jamy ustnej jako integralnej części ogólnego stanu zdrowia. Są również przeszkoleni w zakresie bezpiecznego usuwania plomb rtęciowych. Aby ułatwić Ci poszukiwania, zapoznaj się z poniższymi materiałami:

Często zadawane pytania dotyczące mikrobiomu jamy ustnej i zdrowia mózgu

P: W jaki sposób mikrobiom jamy ustnej wpływa na zdrowie mózgu i ryzyko demencji?

O: Mikrobiom jamy ustnej, który składa się z różnych bakterii żyjących w jamie ustnej, odgrywa kluczową rolę w zdrowiu mózgu. Badania wykazały, że szkodliwe bakterie, takie jak Prevotella intermedia, mają związek ze spadkiem funkcji poznawczych, podczas gdy korzystne bakterie, takie jak Neisseria i Haemophilus, wspomagają funkcjonowanie mózgu poprzez stymulowanie produkcji tlenku azotu.

Zachwianie równowagi bakteryjnej w jamie ustnej prowadzi do stanów zapalnych, osłabienia bariery krew-mózg i zwiększonego ryzyka wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.

P: Czym jest tlenek azotu i dlaczego jest ważny dla funkcjonowania mózgu?

O: NO to cząsteczka niezbędna do utrzymania przepływu krwi i zdrowia naczyń krwionośnych, w tym krążenia mózgowego. Niektóre bakterie żyjące w jamie ustnej przyczyniają się do produkcji tlenku azotu (NO) poprzez rozkład azotanów pochodzących z pożywienia. Wyższy poziom NO wiąże się z lepszą pamięcią, koncentracją i ogólną sprawnością poznawczą. Z kolei niskie poziomy NO wiążą się z nadciśnieniem, udarem mózgu i zwiększonym ryzykiem demencji.

P: Jak gen APOE4 wpływa na zdrowie jamy ustnej i mózgu?

O: Osoby z genem APOE4, który zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera, mają tendencję do występowania niższego poziomu korzystnych bakterii w jamie ustnej i wyższego poziomu szkodliwych bakterii. Ta nierównowaga mikrobiologiczna prowadzi do stanu zapalnego, niedoboru tlenku azotu i osłabienia bariery krew-mózg, co umożliwia patogenom i toksynom przedostawanie się do mózgu i przyspieszenie pogorszenia funkcji poznawczych.

P: Jakie kroki możesz podjąć, aby utrzymać zdrowy mikrobiom jamy ustnej i chronić swój mózg?

O: Aby wspomóc mikrobiom jamy ustnej i zdrowie mózgu, spożywaj produkty bogate w azotany, takie jak warzywa liściaste, buraki i seler, które zwiększają produkcję tlenku azotu. Unikaj również przetworzonego cukru i rafinowanych węglowodanów, które stanowią pożywkę dla szkodliwych bakterii. Ważne jest również dbanie o zęby, dlatego szczotkuj je i nitkuj regularnie, aby zapobiegać rozwojowi bakterii. Inne wskazówki obejmują oddychanie nosem, a nie ustami, aby utrzymać produkcję śliny, a także unikanie płynów do płukania jamy ustnej o działaniu antybakteryjnym.

P: Na czym polega płukanie ust olejem i jaki ma wpływ na zdrowie jamy ustnej i mózgu?

O: Płukanie jamy ustnej olejem to starożytna praktyka polegająca na płukaniu jamy ustnej olejem (np. olejem kokosowym) przez około 20 minut w celu usunięcia szkodliwych bakterii. Ta naturalna technika pomaga ograniczyć ilość patogenów w jamie ustnej i wspomaga równowagę mikrobiomu. Po płukaniu ust olejem, płukanie ich roztworem sody oczyszczonej dodatkowo pomaga, alkalizując jamę ustną i zapobiegając rozwojowi bakterii.

🔍Źródła i odniesienia