📝 W SKRÓCIE:
- Firma Brown Foods pracuje nad rozwojem mleka „UnReal Milk” wytwarzanego w laboratorium przy użyciu komórek ssaków hodowanych w bioreaktorach. Produkt jest reklamowany jako przyjazny dla środowiska, mimo że nie przeszedł kompleksowych testów bezpieczeństwa
- Inne firmy, takie jak Perfect Day, tworzą syntetyczne alternatywy dla produktów mlecznych, które również nie posiadają długoterminowych danych dotyczących bezpieczeństwa, a jednocześnie wysuwają wątpliwe twierdzenia dotyczące wpływu na środowisko
- Surowe mleko od krów karmionych trawą zawiera niezbędne składniki odżywcze, takie jak tłuszcz C15:0, który wspomaga zdrowie mitochondriów, zapobiega cukrzycy i kontroluje wagę, czego nie można znaleźć w syntetycznych alternatywach
- Promowanie żywności wytwarzanej w laboratorium nie polega na zapewnieniu opcji, lecz na zastąpieniu tradycyjnych źródeł żywności, pozbawiając w ten sposób konsumentów kontroli nad tym, co spożywają
- Przejmij kontrolę nad swoim zdrowiem, kupując ekologiczne produkty od lokalnych rolników, unikając żywności wytwarzanej w laboratorium, kontrolując skład, wspierając naturalną żywność siłą nabywczą i opowiadając się za polityką wolności żywnościowej
🩺Według dr. Mercoli
Niepasteryzowane mleko krowie jest niezwykle ważnym produktem spożywczym. Zawiera znakomitą mieszankę tłuszczów, węglowodanów, białek i innych składników odżywczych, które wspomagają organizm od urodzenia aż do dorosłości. Firmy biotechnologiczne próbują zarobić produkując sztuczne mleko. Ale jak wkrótce się przekonasz, nie ma to nic wspólnego z prawdziwym, naturalnym mlekiem — surowym mlekiem od krów karmionych trawą.
Mleko produkowane w laboratorium jest modyfikowane genetycznie, aby zastąpić naturalne mleko
Raport opublikowany przez Investigate Midwest przyjrzał się firmie Brown Foods, start-upowi biotechnologicznemu, który twierdzi, że stworzył pierwsze na świecie mleko wytwarzane w laboratorium, nazwane „UnReal Milk”.
• UnReal Milk jest produktem w całości wytwarzanym laboratoryjnie — W przeciwieństwie do roślinnych zamienników mleka lub fermentowanych analogów produktów mlecznych, ten produkt nie jest wytwarzany z soi, owsa ani orzechów. Zamiast tego komórki ssaków hodowane w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych są pobudzane do produkcji podstawowych składników odżywczych znajdujących się w mleku krowim. Według Brown Foods ich produkt imituje naturalne mleko na poziomie molekularnym i może wkrótce pojawić się w sklepach spożywczych, jeśli tylko uzyskane zostaną odpowiednie zezwolenia regulacyjne.
Ale nie daj się zwieść. Nie chodzi o to, aby dać konsumentom kolejną alternatywę dla produktów mlecznych. Chodzi o stopniowe zastępowanie tradycyjnej żywności jej syntetycznymi odpowiednikami, produkowanymi w całości w laboratorium. Firma Brown Foods twierdzi, że UnReal Milk zawiera dokładnie takie same białka, tłuszcze i węglowodany, które stanowią 99% naturalnego mleka krowiego.
• Podrobione mleko to dopiero początek — Brown Foods nie zamierza poprzestać na klientach pijących mleko. Twierdzą, że ich produkt można również przetworzyć na ser, masło i lody.
• Firma twierdzi, że korzyści dla środowiska są ogromne — Według danych Brown Foods, UnReal Milk zużywa o 90% mniej wody, zajmuje o 95% mniej powierzchni ziemi i emituje o 82% mniej dwutlenku węgla niż tradycyjna hodowla bydła mlecznego.
Choć na pierwszy rzut oka liczby te robią wrażenie, nie porównuje się ich do małych, regeneracyjnych gospodarstw, w których krowy są hodowane na pastwiskach. Jest to porównanie do hodowli przemysłowych (CAFO), co oznacza, że Brown Foods celowo unika porównywania swojego produktu do zrównoważonych gospodarstw mleczarskich.
• W ofercie Brown Foods brakuje testów w rzeczywistych warunkach — Mleko UnReal Milk nie zostało jeszcze zatwierdzone przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) ani Departament Rolnictwa USA (USDA). Nie przeprowadzono żadnych długoterminowych badań pokazujących, co dzieje się w organizmie człowieka, gdy spożywa on mleko wyprodukowane z laboratoryjnie hodowanych komórek ssaków.
Brak danych na temat wpływu na układ trawienny, alergenności, aktywności hormonalnej lub tego, co pozostaje po przetworzeniu. Mimo to firma intensywnie zabiega o zorganizowanie degustacji konsumenckich do końca 2025 r. i spodziewa się rozpocząć testy rynkowe już w 2026 r.
Gdy produkt spożywczy jest zupełnie nowy, brak przejrzystości powinien niepokoić. Firma Brown Foods nie opublikowała żadnych danych klinicznych dotyczących bezpieczeństwa, testów biodostępności składników odżywczych ani ocen ryzyka wystąpienia alergii. Rozwijają jednak czerwony dywan dla inwestorów kapitału wysokiego ryzyka, kampanii PR na rzecz ochrony środowiska i działań lobbingowych mających na celu złagodzenie wymogów regulacyjnych.
Sztuczne mleko zagraża zdrowiu ludzi
To nie pierwszy raz, kiedy firma próbuje wprowadzić na rynek masowy podróbkę mleka. W 2021 roku pisałem o Perfect Day, firmie, która wykorzystuje genetycznie zmodyfikowany (GMO) grzyb <i>Trichoderma reesei do produkcji syntetycznych wersji kazeiny i serwatki, czyli białek mlecznych.
• Jak Perfect Day produkuje serwatkę genetycznie modyfikowaną? — Technologia ta nie wymaga udziału krów, trawy, ani nawet światła słonecznego. Podobnie jak Brown Foods, Perfect Day umieszcza grzyby w sterylnych zbiornikach. Jak wynika z wypowiedzi przedstawicieli firmy, zbiorniki te są „zamkniętymi systemami odizolowanymi od świata zewnętrznego”.
Mówiąc prościej, oznacza to brak kontaktu z naturalnymi ekosystemami i brak związku z glebą lub ziemią. Tylko maszyny, mikroby i woda z cukrem. Produktem końcowym są syntetyczne białka mleczne, które później łączy się z tłuszczami, wodą, witaminami i dodatkami, aby naśladować konsystencję i smak prawdziwych produktów mlecznych.
• Bezpieczeństwo nie zostało udowodnione — Co bardziej niepokojące, założyciele Perfect Day otwarcie przyznają, że ich mikroby wymagają ściśle kontrolowanych, sztucznych środowisk, aby funkcjonować prawidłowo. „Możemy mieć pewność, że produkujemy najczystsze i najbezpieczniejsze białka mleczne na świecie” – twierdzą przedstawiciele firmy. Jak Twój organizm zareaguje na białka wytworzone w laboratorium? Nikt tego nie wie, ponieważ nie ma długoterminowych danych dotyczących bezpieczeństwa.
• Perfect Day opowiada się również za zrównoważonym rozwojem — Według ich wewnętrznej analizy cyklu życia, produkowane przez nich syntetyczne białko serwatkowe emituje od 85% do 97% mniej gazów cieplarnianych niż tradycyjny producent mleka.
Jednak podobnie jak w przypadku firmy Brown Foods, porównanie dotyczy wyłącznie przemysłowych systemów mleczarskich, a nie małych gospodarstw regeneracyjnych lub pastwiskowych. Ignorując najbardziej zrównoważone formy produkcji mleka, przemysł przedstawia mylny obraz tego, co tak naprawdę oznacza „zielony”.
• Przemysł sztucznej żywności atakuje mleko modyfikowane dla niemowląt — W 2022 roku pisałem również o BIOMILQ, startupie założonym przez Billa Gatesa, który wykorzystuje biotechnologię do produkcji w laboratorium mleka kobiecego dla niemowląt. Dokładniej rzecz ujmując, firma wykorzystuje hodolwe komórek nabłonka gruczołu mlekowego umieszczone w kolbach z pożywką. Następnie komórki te hoduje się w bioreaktorze w celu produkcji mleka.
• Żywność wytwarzana w laboratorium stanowi zagrożenie dla środowiska — W lutym 2021 r. Good Food Institute (GFI), organizacja non-profit stojąca za branżą alternatywnych źródeł białka, opublikowała analizę techniczno-ekonomiczną mięsa hodowanego w laboratorium, przygotowaną przez firmę konsultingową CE Delft.
Opracowano model mający na celu obniżenie obecnych kosztów produkcji mięsa wytwarzanego w laboratorium do poziomu, który uczyni ją ekonomicznie opłacalną w pełnowymiarowych zakładach do 2030 r. Model ten uznali za „wykonalny”.
Analitycy GFI przyznali jednak, że ma to wpływ na środowisko. Według raportu The Counter „własna analiza cyklu życia GFI wykazała, że mięso wytwarzane w laboratorium może mieć gorszy wpływ na klimat niż niektóre rodzaje mięsa drobiowego i wieprzowiny, jeśli wykorzystuje się konwencjonalne źródła energii”.
• Mamy już wystarczająco dużo żywności — Rolnik i historyk John Lewis-Stempel zauważa, że rolnicy na całym świecie produkują już wystarczającą ilość żywności dla globalnej populacji. Jak wynika z jego artykułu opublikowanego w UnHerd, „Każda dyskusja na temat globalnej polityki żywnościowej musi zaczynać się od jednego prostego faktu: w rzeczywistości nie ma… niedoboru żywności. Rolnicy na naszej planecie już teraz produkują wystarczająco dużo żywności, aby wyżywić prognozowane 10 miliardów ludzi w 2050 roku. Problemem są odpady i dystrybucja.
• Dobra wiadomość w kwestii produkcji sztucznej żywności — Pomimo całego szumu wokół sztucznej żywności, jest też dobra wiadomość — branża ta zmaga się ze znacznymi przeszkodami. Według raportu The Business Journals, opublikowanego 12 lutego, firma BIOMILQ złożyła wniosek o upadłość. Jej technologia i aktywa utknęły w zawieszeniu przed procesem sądowym, dając nam wytchnienie od sztucznej żywności.
Surowe mleko lepsze od syntetycznego mleka
Podczas gdy start-upy produkujące podróbki mleka przedstawiają swoje produkty jako zrównoważoną alternatywę, brak testów w warunkach rzeczywistych stawia ich twierdzenia w wątpliwym świetle. Uważają, że ich produkty zawierają wyłącznie tłuszcze, ale nie stanowią pełnotłustego, surowego mleka, ponieważ zawiera ono rzadki, niezbędny tłuszcz — kwas pentadekanowy, znany również jako C15:0.
C15:0 to tłuszcz nasycony o nieparzystych łańcuchach (OCFA) występujący głównie w produktach mlecznych (występuje również w mniejszych ilościach w niektórych rybach i roślinach). Co jest godne uwagi w przypadku OCFA, to fakt, że przyczynia się do optymalnego zdrowia komórkowego. Choć nie jest tak znany, jak inne korzystne tłuszcze, uważam, że C15:0 zasługuje na szczególną wzmiankę — odpowiada on również dobroczynne właściwości surowego mleka od krów karmionych trawą.
• Profilaktyka cukrzycy — metaanaliza 33 prospektywnych badań kohortowych wykazała, że osoby z wyższym poziomem C15:0 miały niższe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2.
• Zdrowie mitochondriów — badania wykazały, że C15:0 pomógł naprawić funkcjonowanie mitochondriów i obniżył produkcję reaktywnych form tlenu, co obrazuje krzywa zależności od dawki.
• Kontrola masy ciała — codzienna suplementacja C15:0 w dawce 5 mg na kilogram masy ciała obniżyła stan zapalny, poziom glukozy i cholesterolu u otyłych myszy.
• Detoksykacja LA — Badania pokazują, że osoby, u których zdiagnozowano chorobę Alzheimera, mają na ogół podwyższony poziom utlenionych metabolitów kwasu linolowego (OXLAM) w osoczu krwi. OXLAM-y wywołują ogólnoustrojowy stan zapalny i upośledzają funkcjonowanie mitochondriów, co skutkuje ferroptozą — rodzajem śmierci komórek zależnej od żelaza, powiązanej z neurodegeneracją.
Jak w to wszystko wpisuje się C15:0? Okazuje się, że tłuszcz ten pomaga zatrzymać ten proces, wypierając kwas linolowy z błon komórkowych, zmniejszając w ten sposób peroksydację lipidów i stabilizując struktury komórkowe, zanim dojdzie do uszkodzeń. Wyniki tych badań zebrano w badaniu, które szerzej omówię w najbliższej przyszłości.
Prawdziwa żywność to zawsze lepszy wybór
Wprowadzenie UnReal Milk to dopiero początek. Kolejnym krokiem będzie transformacja sposobu wytwarzania i konsumpcji produktów mlecznych i szerzej żywności. Ponownie, nacisk na te technologie nie polega na dodaniu kolejnej opcji, lecz na całkowitym zastąpieniu obecnych produktów. Jednak nie trać nadziei, nadal masz kontrolę nad tym, co jesz. Oto moje zalecenia, które pomogą Ci zachować swobodę żywieniową:
1. Kupuj od lokalnych rolników, jeśli to możliwe — Jeśli masz to szczęście i mieszkasz w pobliżu lokalnego rolnika, to jest to najlepsze rozwiązanie. Kupując mięso, mleko i ser bezpośrednio od małych gospodarstw, odcinasz się od sztucznych imperiów żywnościowych. Świetnym miejscem na początek są targi rolnicze.
Gdy już tam będziesz, zapytaj rolników o stosowane przez nich praktyki, np. o to, jak hodowane są zwierzęta i czym są karmione. Jeśli jesteś rodzicem i szukasz czystego źródła nabiału, wybieraj produkty od krów hodowanych na pastwiskach.
2. Unikaj żywności wytwarzanej w laboratorium — Zrezygnuj z lodów produkowanych masowo, nabiału „niezwierzęcego” i wszelkich produktów spożywczych wytwarzanych przy użyciu genetycznie modyfikowanych grzybów lub kultur komórkowych. Te produkty są syntetyczne i nie przyniosą żadnych korzyści Twojemu zdrowiu. Powstają w sterylnych zbiornikach, wypełnionych nieznanymi związkami i są klasyfikowane jako „bezpieczne” ze względu na luki w przepisach.
Jeśli czytając etykiety widzisz takie określenia jak „precyzyjna fermentacja”, „serwatka bez składników zwierzęcych” lub „kazeina rekombinowana”, odłóż produkt na półkę.
3. Zwracaj uwagę na skład — Nie potrzebujesz formuł biotechnologicznych, jeśli wiesz, jak odżywiać swój organizm, używając pełnowartościowej żywności. Zacznij od podstaw — ekologicznych jaj, pełnotłustego mleka od krów karmionych trawą, mięsa od zwierząt hodowanych w sposób regeneratywny i produktów uprawianych bez użycia środków chemicznych. Jeśli należysz do osób, które spożywały przetworzoną żywność, najwyższy czas ją ograniczyć i wrócić do spożywania naturalnych, pełnowartościowych produktów.
4. Mów swoimi wyborami, nie tylko głosem — Każda wydana złotówka to głos w walce z przemysłowym rolnictwem i przemysłowym mleczarstwem. Zaprzestań finansowania firm, które zastępują rolników posiadaczami patentów i zamieniają naturalne procesy na edycję genów. Nie ograniczaj się do unikania ich produktów — przestań wspierać ich marki i edukuj innych o zagrożeniach.
Przeznacz swoje wydatki na spółdzielnie rolnicze, programy rolnictwa wspieranego przez społeczność (CSA) i działania regeneracyjne.
5. Wspieraj wolność żywieniową w swojej społeczności — Zwróć uwagę na przepisy obowiązujące w Twoim stanie lub kraju. Stany Floryda, Alabama, Arizona i Tennessee podjęły już kroki mające na celu zablokowanie produkcji syntetycznego mięsa w laboratorium, a jak zauważa Investigate Midwest, Nebraska zamierza pójść w ich ślady.
Jeśli zależy Ci na prawie wyboru naturalnej żywności, to jest moment, żeby działać. Napisz do przedstawicieli swojego stanu lub kraju. Wspieraj politykę chroniącą małe gospodarstwa rolne i przejrzystość etykietowania żywności. Nie potrzebujesz produktów biotechnologicznych, które będziesz na siłę wprowadzać do swojej kuchni pod przykrywką zrównoważonego rozwoju. Prawdziwa zrównoważoność tkwi w praktykach regeneracyjnych, które nie wykorzystują żadnych syntetycznych czy sztucznych technik tworzonych w laboratorium.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące mleka hodowanego w laboratorium i jego bezpieczeństwa
P: Czym jest UnReal Milk i czym różni się od tradycyjnego mleka?
O: UnReal Milk to w pełni laboratoryjny produkt mleczny stworzony przez biotechnologiczny startup Brown Foods. W przeciwieństwie do roślinnych zamienników, takich jak soja, owies czy orzechy, UnReal Milk powstaje z komórek ssaków hodowanych w laboratoryjnych bioreaktorach. Komórki te mają za zadanie produkować białka, tłuszcze i węglowodany podobne na poziomie molekularnym do tych, które znajdują się w naturalnym mleku krowim.
Jednakże produkt ten nie ma żadnego związku z naturalnymi ekosystemami, tradycyjnym rolnictwem i nie zawiera niektórych niezbędnych składników odżywczych obecnych w surowym mleku pochodzącym od krów karmionych trawą.
P: Czy produkty mleczne wytwarzane w laboratorium są bezpieczne i dobrze przebadane?
O: Obecnie UnReal Milk i podobne produkty nie uzyskały zatwierdzenia FDA ani USDA. W przypadku tych laboratoryjnie wytwarzanych alternatywnych produktów nie przeprowadzono długoterminowych badań na ludziach dotyczących wpływu na układ trawienny, wywoływania alergii, wpływu na gospodarkę hormonalną ani biodostępności składników odżywczych. Mimo że producenci twierdzą, iż są molekularnie identyczne z mlekiem naturalnym, ich bezpieczeństwo nie zostało potwierdzone klinicznie, co budzi obawy co do ich przydatności do spożycia bez przejrzystych testów i nadzoru.
P: W jaki sposób firmy biotechnologiczne uzasadniają produkcję mleka w laboratorium i czy zapewnienia dotyczące zrównoważonego rozwoju są wiarygodne?
O: Firmy takie jak Brown Foods i Perfect Day twierdzą, że produkty mleczne produkowane w laboratorium są lepsze dla środowiska, powołując się na redukcję zużycia wody i gruntów oraz emisji gazów cieplarnianych. Jednakże twierdzenia te opierają się wyłącznie na porównaniach z konwencjonalnymi, przemysłowymi hodowlami bydła mlecznego, a nie na systemach regeneracyjnych lub systemach opartych na pastwiskach na małą skalę. Daje to mylący obraz i ignoruje korzyści płynące z tradycyjnych, zrównoważonych praktyk rolniczych.
P: Jakie zagrożenia dla zdrowia wiążą się ze spożywaniem mleka i białek mlecznych produkowanych w laboratorium?
O: Produkcja nabiału w laboratorium opiera się na organizmach modyfikowanych genetycznie i sterylnych bioreaktorach, co budzi obawy dotyczące sztucznych dodatków, pozostałości drobnoustrojów i syntetycznego przetwarzania. Proces syntezy wskazuje również na brak C15:0, korzystnego tłuszczu występującego w naturalnym mleku, który wspomaga zdrowie komórek, funkcjonowanie mitochondriów, zapobieganie cukrzycy i kontrolę masy ciała.
Brak rzeczywistych danych uniemożliwia ocenę wpływu mleka modyfikowanego laboratoryjnie na organizm człowieka w dłuższej perspektywie.
P: Jakie działania mogą podjąć konsumenci, aby wspierać prawdziwą żywność i opierać się zamiennikom produkowanym w laboratorium?
O: Kupuj lokalną żywność z regeneracyjnych gospodarstw, unikaj produktów wytwarzanych laboratoryjnie i wspieraj przepisy dotyczące przejrzystości żywności. Konsumentów zachęca się również do uważnego czytania etykiet składników (zwracania uwagi na terminy takie jak „fermentacja precyzyjna” lub „produkty mleczne niezawierające składników odzwierzęcych”), inwestowania w pełnowartościową, naturalną żywność i wspierania ustawodawstwa, które chroni wolność żywnościową i sprzeciwia się zastępowaniu rolnictwa naturalnego syntetyczną biotechnologią.
🔍Źródła i odniesienia
- Investigate Midwest, March 24, 2025
- Markets Insider, February 25, 2025
- Perfect Day Foods, Fermentation Tanks
- CE Delft, November 2021
- The Counter, September 22, 2021
- UnHerd, May 17, 2022
- The Business Journals, February 12, 2025
- Crit Rev Food Sci Nutr. 2021;61(16):2705-2718
- Scientific Reports 2020; 10: 8161
- Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2012 Sep 5;87(4-5):135–141
- Nutrients. 2023 Jul 13;15(14):3129
- NBC News, May 3, 2024