W SKRÓCIE

  • Badania przedstawione na Experimental Biology 2022 wykazały, że leczenie ran ekstraktem fenolowym z borówki o 12% przyśpieszyło zamykanie ran poprzez zwiększenie migracji komórek i tworzenie nowych naczyń krwionośnych.
  • Istnieją cztery odrębne etapy gojenia się rany, które rozpoczynają się w ciągu kilku sekund od pojawienia się rany i mogą trwać do jednego roku lub dłużej po zamknięciu skóry; Ekstrakt z borówki działa w fazie proliferacyjnej, kiedy powstają nowe naczynia krwionośne.
  • Pielęgnacja rany zaczyna się od oczyszczenia okolicy. Nie należy używać w tym celu nadtlenku wodoru ani mydła antybakteryjnego; zamiast tego należy użyć łagodnego mydła i wody oraz opłukiwać obszar przez 5 do 10 minut przed zabandażowaniem
  • Aloes i olej kokosowy z pierwszego tłoczenia przyspieszają czas gojenia. Organizm wykorzystuje również określone składniki odżywcze do leczenia ran, w tym kompleks witamin A, C i B, a także cynk, L-argininę i bromelainę

Według dr. Mercoli

Rany przewlekłe są problemem wszechobecnym. Dane przedstawione w Experimental Biology 2022 z University of Maine wykazały, że leczenie ran ekstraktem z dzikiej borówki może pomóc w poprawie unaczynienia i migracji komórek, prowadząc do lepszego gojenia się ran.

Według danych Agencji ds. Badań i Jakości Opieki Zdrowotnej, 1% pacjentów odpowiada obecnie za około 22% wydatków na opiekę zdrowotną, a górne 5% pacjentów wydaje 40% środków przeznaczonych na opiekę zdrowotną w szpitalach.

Przegląd 11 badań z 2019 r. wykazał, że częstość występowania ran przewlekłych wynosiła 2,21 na 1000 osób, a przewlekłe owrzodzenia nóg stanowiły 1,51 na 1000 osób. Ekstrapolując tę liczbę na Nowy Jork, zakładając, że populacja w 2019 r. wynosiła 20,106 mln, szacuje się, że 44 434 osoby miały przewlekłe rany.

Rany przewlekłe są czasami ukrywane pod diagnozą choroby współistniejącej i stanowią cichą epidemię, która może dotknąć nawet 2% całej populacji w ciągu ich życia.

Ekstrakt z dzikiej borówki przyśpiesza proces gojenia ran

Badając możliwość wykorzystania ekstraktu z dzikiej borówki do gojenia ran, naukowcy szukali interwencji, która mogłaby poprawić unaczynienie ran przewlekłych, często charakteryzowanych jako rany nie gojące się. Należą do nich odleżyny i owrzodzenia cukrzycowe.

Jedną z kwestii jest to, że rany te są często słabo unaczynione, co ma istotny wpływ na rozwój nowej tkanki i zamknięcie rany. Wcześniejsze badania zespołu wykazały, że ekstrakt fenolowy z dzikich borówek zwiększa unaczynienie i migrację komórek. W bieżącym badaniu naukowcy przyjrzeli się wpływowi tego samego ekstraktu na rany w modelu zwierzęcym.

Zwierzęta albo nie były leczone, leczone żelem bez ekstraktu fenolowego lub leczone miejscowym żelem z ekstraktem fenolowym. Zespół porównał gojenie się ran w trzech grupach i stwierdził, że u zwierząt leczonych ekstraktem fenolowym nastąpił 12% wzrost zamykania ran. Jeden z naukowców skomentował wyniki w komunikacie prasowym:

„Dzikie borówki mają potencjał do zwiększania migracji komórek, tworzenia nowych naczyń krwionośnych (angiogeneza) i unaczynienia oraz przyspieszenia zamykania ran. Jest to szczególnie ważne w stanach wymagających lepszego zamykania ran u pacjentów z ranami przewlekłymi, takimi jak rany cukrzycowe, oparzenia i odleżyny”.

Polifenole znajdujące się w roślinach są silnymi przeciwutleniaczami i mają wyraźny wpływ na stres oksydacyjny. W ciągu ostatnich dwóch dekad roślinne ekstrakty fenolowe stały się przedmiotem badań, w tym dotyczących gojenia ran. W 2009 roku naukowcy odkryli, że ekstrakty o całkowitej zawartości fenoli 11% i 17% „wykazywały korzystny wpływ na gojenie ran, prawdopodobnie ze względu na zawartość fenoli”.

W 2015 roku naukowcy zbadali ekstrakt wieloziołowy, który był stosowany w medycynie tradycyjnej do gojenia ran. Korzystając z analizy laboratoryjnej, odkryto, że ekstrakt zawierał składniki fenolowe o właściwościach farmakologicznych, w tym apigeninę, kwas chlorogenowy, kwas kofeinowy i luteolinę. Dane wykazały, że wieloskładnikowa formuła ziołowa ma wysoką aktywność przeciwutleniającą i indukuje syntezę kolagenu, co może przyczynić się do silniejszego gojenia się ran.

Etapy gojenia się ran

Ekstrakt fenolowy z dzikich jagód oddziałuje na gojenie się ran na określonym etapie rekonwalescencji. Chociaż gojenie jest naturalną reakcją na uszkodzenie tkanki, jest to złożony system, który klasycznie opisuje się w czterech etapach. Każdy etap jest koordynowany przez zdarzenia komórkowe. Hemostaza to pierwszy etap gojenia się rany, który rozpoczyna się w momencie pojawienia się rany.

Naczynia krwionośne zaczynają się zwężać, aby ograniczyć przepływ krwi, aby płytki krwi mogły uszczelnić pęknięcie. Koagulacja wzmacnia to, co płytki krwi rozpoczęły od nitek fibryny. Dzieje się to szybko, często w ciągu kilku sekund. Kolejnym etapem jest stan zapalny, który rozpoczyna się, gdy z uszkodzonych naczyń wycieka klarowny płyn, co powoduje miejscowy obrzęk. Pomaga to kontrolować krwawienie i zapobiegać infekcji.

W fazie proliferacyjnej organizm zaczyna odbudowywać nową tkankę z kolagenem i macierzą pozakomórkową. Na tym etapie budowane są nowe naczynia krwionośne, które zasilają tkankę ziarninową tlenem i składnikami odżywczymi. Faza proliferacji rozpoczyna się wraz z budową nowej tkanki i kończy się, gdy komórki nabłonkowe pokryją uszkodzenie. Ekstrakt fenolowy wpływa na ten etap gojenia się ran.

Po pokryciu uszkodzenia przez komórki nabłonkowe organizm rozpoczyna etap przebudowy, zwany również fazą dojrzewania. Kolagen ulega przebudowie, a komórki, które nie są już używane, są usuwane poprzez apoptozę.

W przypadku prawidłowego procesu gojenia się ran, dojrzewanie rozpoczyna się 21 dni po urazie i może trwać dłużej niż rok, w zależności od głębokości i ciężkości rany. Co ciekawe, uszkodzony obszar nigdy nie będzie tak mocny jak nieuszkodzona skóra, zazwyczaj mając tylko 80% poprzedniej siły.

Nadtlenek wodoru nie jest odpowiednim środkiem do oczyszczania ran

Cięcia i zadrapania nie są rzadkie i przechodzą przez ten sam proces gojenia, co poważniejsze rany, takie jak owrzodzenia stopy cukrzycowej lub nacięcia chirurgiczne. Wstępne oczyszczenie rany może pomóc wypłukać niechciane patogeny i stworzyć pozytywne środowisko do gojenia się obszaru, w zależności od tego, co zostanie użyte do jej oczyszczenia.

Ludzie używali nadtlenek wodoru od dziesięcioleci jako środka antyseptycznego, ponieważ skutecznie zabija bakterie i wirusy. W rzeczywistości rozpylany nadtlenek wodoru klasy spożywczej jest jednym z moich ulubionych sposobów na zmniejszenie wpływu wirusów górnych dróg oddechowych. Problem z opatrywaniem ran polega na tym, że nadtlenek wodoru zabija również zdrowe komórki.

Można pomyśleć, że dobrym wyborem byłoby mydło antybakteryjne, a także triklosan, jednak mogą one zakłócać poziom hormonów i zwiększać wzrost bakterii lekoopornych. Według FDA:

„Konsumenci mogą myśleć, że płyny antybakteryjne skuteczniej zapobiegają rozprzestrzenianiu się zarazków, ale nie mamy naukowych dowodów na to, że są one lepsze niż zwykłe mydło i woda. W rzeczywistości niektóre dane sugerują, że w dłuższej perspektywie składniki przeciwbakteryjne mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku”.

Najlepszym sposobem na oczyszczenie skaleczenia, zadrapania lub rany jest łagodne mydło i duża ilość wody. Wybierz mydło bez zapachu, triklosanu lub triklokarbanu. Umyj ręce przed oczyszczeniem rany, aby zmniejszyć ryzyko przeniesienia bakterii do rany.

Opłukuj obszar zimną lub ciepłą wodą (w zależności od indywidualnych preferencji) przez 5 do 10 minut, aby usunąć brud i zanieczyszczenia. Po oczyszczeniu rany możesz zastosować kilka sposobów, które mogą przyspieszyć i wzmocnić gojenie się ran.

Aloes, miód i olej kokosowy — środki korzystne dla ran i skóry

Naukowcy odkryli również inne miejscowe środki, które pomagają przyspieszyć gojenie się ran. Aloes to roślina, która od wielu lat jest stosowana w leczeniu oparzeń. Roślina jest łatwa w uprawie i pielęgnacji w domu. Posiada 75 potencjalnie aktywnych składników, w tym aminokwasy, witaminy, lignan i saponinę. Witaminy obejmują witaminę A, C i E, a także witaminę B12, cholinę i kwas foliowy.

Aloes ma długą historię zastosowania w tradycyjnej medycynie w leczeniu oparzeń i ran. Systematyczny przegląd literatury z 2007 roku wykazał, że rany leczone aloesem goiły się o 8,79 dnia szybciej niż te w grupie kontrolnej. Kolejny przegląd literatury z 2019 r. wykazał, że aloes skutecznie zapobiegał owrzodzeniu skóry i leczył oparzenia, rany pooperacyjne, opryszczkę narządów płciowych, łuszczycę i przewlekłe rany.

Aloes odniósł tak wielki sukces, że opracowano opatrunki na rany impregnowane aloesem. Badania wykazały również, że miejscowe stosowanie żelu z aloesu w leczeniu miejsc pobrania przeszczepu skóry o pośredniej grubości może znacznie przyspieszyć gojenie.

W badaniu z 2018 r. przyjrzano się wpływowi komórkowemu, jaki aloes może mieć na gojenie się ran, i stwierdzono, że „wspiera on proliferację i migrację fibroblastów i keratynocytów” oraz chroni „keratynocyty przed śmiercią wywołaną konserwantami”. Świeżego aloesu nie należy stosować wewnętrznie ani zewnętrznie w przypadku alergii na tę roślinę. Jeśli nie masz pewności, wykonaj test płatkowy na małym obszarze skóry i obserwuj, czy nie wystąpią żadne oznaki reakcji alergicznej.

Olej kokosowy również ma długą historię zastosowania w pielęgnacji skóry i leczeniu ran. Badanie na zwierzętach z 2010 roku wykazało, że rany goją się znacznie szybciej po zastosowaniu oleju kokosowego z pierwszego tłoczenia, co naukowcy przypisali zawartości biologicznie aktywnych składników. Analiza komórek wykazała wzrost proliferacji fibroblastów i nowych naczyń krwionośnych w leczonych ranach.

Drugie badanie potwierdziło wzrost proliferacji naczyń krwionośnych i gojenia się ran po zastosowaniu oleju kokosowego, co może wynikać z regulacji szlaku sygnalizacji czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego. Model zwierzęcy wykazał, że oparzenia leczone 70% hydrolizowanym olejem kokosowym z pierwszego tłoczenia goiły się znacznie szybciej niż te, które nie były leczone.

Olej kokosowy z pierwszego tłoczenia został również przetestowany na owrzodzeniach cukrzycowych, które są przewlekłymi powikłaniami cukrzycy. Do badania włączono zwierzęta z cukrzycą, które leczono miejscowo stosowanym olejem kokosowym z pierwszego tłoczenia, kremem z solą srebrową sulfatiazolu lub nie leczono w ogóle przez 14 dni. W trakcie badania odkryto, że wskaźnik zamykania się ran był najwyższy u zwierząt leczonych olejem kokosowym z pierwszego tłoczenia.

U zwierząt zaobserwowano również ponowną epitelializację i wzrost kolagenu w tkance rany. Podsumowując, odkryto, że olej kokosowy działa lepiej niż krem z solą srebrową sulfatiazolu, który jest miejscowym środkiem przeciwdrobnoustrojowym zwykle stosowanym w zapobieganiu i leczeniu infekcji ran u pacjentów z oparzeniami drugiego i trzeciego stopnia.

Miód to kolejny naturalny produkt stosowany w leczeniu ran i oparzeń. W szpitalach miód Manuka w postaci hydrożelu jest często stosowany w leczeniu oparzeń i owrzodzeń cukrzycowych. Według artykułu opublikowanego w czasopiśmie w 2021 r.:

„Dzięki przeciwzapalnym właściwościom miodu, jego włączenie do hydrożeli zmniejszyło ekspresję prozapalnych cytokin, korzystne wpływając na gojenie. Poza tym badania in vitro i in vivo ujawniły, że ich podawanie znacznie poprawiło angiogenezę, reepitelializację i tworzenie tkanki ziarninowej”.

Inne badania pokazują, że miód klasy medycznej może być stosowany jako alternatywa dla antybiotyków, a nawet może skutecznie zmniejszać rozmiar rany, ból, zapach i wysięk (wyciek płynu z rany).

Składniki odżywcze potrzebne do gojenia się ran

Organizm potrzebuje również określonych składników odżywczych, aby poprawić gojenie się ran na różnych etapach. Wybory żywieniowe i suplementy mogą wpłynąć na gojenie się ran i zmniejszyć ryzyko przewlekłego gojenia. Do tych składników odżywczych należą:

Beta-karoten lub witamina A — Podczas gojenia się ran witamina A reguluje wzrost i różnicowanie komórek, stymuluje regenerację naskórka, zwiększa odbudowę nabłonka i odbudowuje strukturę.

Niedobór witaminy A jest powszechny podczas infekcji, a miejscowe stosowanie tej witaminy może poprawić tworzenie kolagenu. Pokarmy bogate w witaminę A lub beta-karoten obejmują owoce i warzywa. Kobiety w ciąży, karmiące piersią lub próbujące zajść w ciążę nie powinny przyjmować suplementu witaminy A.

Witamina C - Organizm wykorzystuje rozpuszczalną w wodzie witaminę C do wytwarzania kolagenu i tworzenia nowej tkanki. Witamina C wchodzi w interakcje z niektórymi lekami, w tym chemioterapią, estrogenem, warfaryną i innymi. Skontaktuj się z lekarzem lub farmaceutą, aby poznać znane interakcje, jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki. Pokarmy bogate w witaminę C obejmują czerwoną paprykę, ciemnozielone warzywa liściaste, brokuły i jagody.

Cynk — Ten mikroskładnik odżywczy stymuluje gojenie się ran poprzez proliferację i wzrost komórek, a jego niedobór może zaburzać gojenie się ran. Cynk może być stosowany jako suplement doustny lub nakładany bezpośrednio na ranę w postaci kremu. Nie należy nakładać cynku na otwarte rany i przyjmować suplementu cynku przez długi czas, ponieważ zaburza dostępność miedzi. Do produktów bogatych w cynk należą pestki dyni, ostrygi, wołowina, płatki owsiane i grzyby.

Witaminy z grupy B — Wykazano, że liczne witaminy z grupy B przyspieszają gojenie się ran i poprawiają zdrowie skóry oraz mogą pomóc w poprawie gojenia się ran u diabetyków. Do produktów bogatych w witaminy z grupy B należą awokado, dziki łosoś, jajka, nasiona słonecznika i szpinak.

Bromelaina — Ten enzym, który znajduje się w ananasie, może pomóc poprawić czas gojenia i zmniejszyć ból bez zwiększania krwawienia.

L-arginina — Jest wykorzystywana po zabiegach chirurgicznych w celu poprawy gojenia poprzez zwiększenie siły rany i odkładanie się kolagenu. Argininę zawierają produkty bogate w białko, takie jak ekologiczne mięso i produkty mleczne, orzechy, nasiona i ryby.

Źródła i odniesienia