W SKRÓCIE

  • Badania przeprowadzone przez Consumer Reports wykazały, że PFAS, znane również jako „trwałe związki chemiczne”, są szeroko rozpowszechnione w produkcji opakowań i pojemników na żywność. Najczęściej wykrywano związki PFAS zakazane w USA.
  • Wykrycie określonych związków PFAS jest trudne. Naukowcy odkryli, że 30 związków, które mogli zidentyfikować, stanowiło mniej niż 1% całego organicznego fluoru w testowanych przedmiotach, co wskazuje na stopień zanieczyszczenia.
  • Produkty biodegradowalne również mogą zawierać PFAS, co może stwarzać większy problem, ponieważ pojemniki są kompostowane i mieszane z glebą, a następnie trafiają z powrotem na talerz wraz z żywnością.
  • PFAS wykryto w kosmetykach i zaopatrzeniu w wodę, co zwiększa narażenie na te szkodliwe substancje, które zostały powiązane z toksycznością wątroby, otyłością, zmniejszoną masą urodzeniową i nowotworami.

Według dr. Mercoli

W połowie XX wieku grupa złożonych, wytworzonych przez człowieka związków chemicznych zwanych substancjami per- i polifluoroalkilowymi (PFAS ) została po raz pierwszy wyprodukowana w wyniku fuzji węgla i fluoru w laboratorium.

Chociaż niektórzy producenci żywności ogłosili, że dobrowolnie wycofają PFAS ze swoich opakowań żywności, niedawne badanie przeprowadzone przez Consumer Reports wykazało, że opakowania z dobrze znanych restauracji fast-food i sieci sklepów spożywczych nadal zawierają wysokie poziomy PFAS.

Eksperci szacują, że grupa PFAS może obejmować do 10 000 związków chemicznych, z których 4700 zostało zinwentaryzowanych i zidentyfikowanych na rynku światowym. Najbardziej znane to kwas perfluorooktanowy (PFOA) i sulfonian perfluorooktanu (PFOS), które zostały powiązane z rakiem nerki i rakiem jąder.

W 2002 roku 3M zgodził się zaprzestać produkcji PFOS, a w 2005 roku DuPont zgodził się na wycofanie PFOA do 2015 roku.7 Jednak wystarczy niewielka modyfikacja chemiczna, aby firmy mogły wprowadzić na rynek nową generację związków o podobnej strukturze.

Unikalne właściwości tej klasy substancji chemicznych dają zdolność odpychania wody i oleju, zmniejszania tarcia i odporności na temperaturę. Te właściwości sprawiają, że takie substancje chemiczne są cenne w technologii lotniczej, budownictwie, fotografii, elektronice i lotnictwie. Są również powszechnie spotykane w przedmiotach codziennego użytku, takich jak tekstylia, naczynia kuchenne z powłoką zapobiegającą przywieraniu i produkty papierowe.

Połączenie wszechobecnego stosowania, opóźnień w ograniczaniu stosowania oraz skutków związanych z bioakumulacją i trwałością spowodowało ogromny problem środowiskowy. Dzieje się tak głównie dlatego, że degradacja wielu z tych substancji może trwać nawet ponad 1000 lat, dzięki czemu zyskały one przydomek „trwałych związków chemicznych”. W maju 2015 r. 200 naukowców z 38 krajów podpisało tzw. deklarację madrycką w sprawie PFAS.

Oświadczenie ostrzega przed szkodami wywoływanymi przez wszystkie związki PFAS. Zgodnie z deklaracją madrycką, skutki zdrowotne związane z długołańcuchowym PFAS obejmują wiele problemów zdrowotnych, takich jak toksyczność i nieprawidłowe działanie wątroby, otyłość, zmniejszona masa urodzeniowa, obniżony poziom hormonów i guzy w wielu układach narządów.

Tysiące produktów, które opierają się na charakterystyce wiązań fluor-węgiel w PFAS, zostało wyrzuconych na wysypiska i w inne miejsca, gdzie zanieczyszczają glebę i wodę. Jeśli zostaną spalone, szkodliwe substancje zanieczyszczą powietrze. Według Consumer Reports, te szkodliwe związki chemiczne zostały ostatnio znalezione w opakowaniach żywności używanych w popularnych sklepach spożywczych i restauracjach.

Dane Consumer Reports wskazują na obecność PFAS w opakowaniach żywności

Zwolennicy ochrony środowiska i zdrowia naciskają na ograniczenie stosowania PFAS, zwłaszcza w produktach, które mają kontakt z żywnością. Niektóre restauracje i sklepy spożywcze twierdzą, że podjęły kroki w celu ograniczenia stosowania opakowań zawierających PFAS lub planują je wycofać. Aby ustalić częstość zastosowania PFAS, Consumer Reports przetestowało ponad 100 rodzajów opakowań żywności z sieci sklepów spożywczych i restauracji.

Odkryto, że PFAS znajdowały się w wymiernych ilościach w opakowaniach od każdego wytypowanego do badania sprzedawcy. Ponieważ analiza pod kątem zawartości ponad 4700 znanych i zidentyfikowanych związków PFAS byłaby czasochłonna i kosztowna, Consumer Reports zbadał całkowitą zawartość organicznego fluoru, ponieważ wszystkie PFAS go zawierają i istnieje bardzo niewiele innych źródeł tego pierwiastka.

Do tej pory stan Kalifornia ogłosił, że począwszy od stycznia 2023 r., celowo ograniczy ilość PFAS w produktach do mniej niż 100 części na milion (ppm) organicznego fluoru. Jest to najniższy publicznie ogłoszony poziom w Stanach Zjednoczonych w porównaniu z Danią, która ustanowiła próg 20 ppm. Według Consumer Reports, fluor organiczny wykryto w ponad połowie próbek ze 118 przetestowanych produktów.

Jedna trzecia badanych próbek miała poziomy powyżej 20 ppm, a 22 próbki powyżej 100 ppm. Co ciekawe, prawie wszyscy detaliści mieli produkty, które zawierały poniżej 20 ppm fluoru organicznego. Firmy Nathan i Chick-fil-A miały produkty, które miały najwyższy średni poziom, a firma Nathan miała również cztery produkty z zawartością fluoru organicznego poniżej 20 ppm.

Graham Peaslee - profesor fizyki, chemii i biochemii na Uniwersytecie Notre Dame, który intensywnie badał poziom PFAS w opakowaniach żywności - zauważył: „Jeśli zawartość fluoru organicznego może osiągnąć 100 ppm, realne wydaje się zmniejszenie jego poziomu do 20 ppm. Celem jest niższa zawartość”.

Zakazane PFAS najczęściej wykrywane w opakowaniach żywności

Według Consumer Reports, powszechne stosowanie związków PFAS może oznaczać, że nieumyślnie pojawiają się one w opakowaniach żywności. Na przykład maszyny, które wytwarzają opakowania, papier z recyklingu i barwniki stosowane w pojemnikach na żywność, również mogą zawierać związki PFAS. Zbadano również produkty firm, które stwierdziły, że już ograniczyły zawartość PFAS w swoich opakowaniach żywności, ale siedem z badanych próbek wciąż przekraczało poziom 20 ppm.

Od pojemników na zupę Whole Foods, które zawierały 21 ppm organicznego fluoru, po papierową torebkę na chipsy Cava zawierającą 260 ppm. Należy zauważyć, że pojemnik na zupę Whole Foods był jedynym testowanym produktem firmy Whole Foods, który przekroczył limit 20 ppm określony przez Consumer Reports.

Następnie przetestowano podzbiór produktów, które zawierały najwyższe poziomy organicznego fluoru, aby przeanalizować zawarte w nich określone związki PFAS. Analiza była ograniczona, ponieważ umożliwiała identyfikację tylko 30 znanych PFAS. W badanych produktach odkryto związki PFBA, które gromadzą się w płucach w wysokich stężeniach i zostały powiązane z ciężkimi przypadkami COVID-19.

Testy wykazały również, że PFOA był najczęściej wykrywanymi związkami, a związki PFOS zajęły piąte miejsce w rankingu najczęściej występujących, chociaż obie substancje chemiczne zostały zakazane i nie są już produkowane w USA. Według dr. Michaela Hansena, starszego naukowca z Consumer Reports, „producenci mogą nadal nieświadomie używać tych związków lub materiałów wyprodukowanych za granicą, które je zawierają”.

Ponadto naukowcy odkryli, że 30 możliwych do zidentyfikowania związków w testowanych produktach stanowiło mniej niż 1% całego organicznego fluoru, co wskazuje na stopień skażenia. Według Consumer Reports, trudności w regulacji i testowaniu niebezpiecznych związków chemicznych mogą zaczynać się od FDA.

Biodegradowalne pojemniki na wynos nie być dobrą opcją

Problemy związane z utylizacją odpadów plastikowych i ich wpływ na środowisko mogły skłonić niektóre firmy fast food do zainwestowania w rzekomo bezpieczniejsze biodegradowalne opakowania i pojemniki. Jednak analizy pokazują, że z 18 biodegradowalnych misek wyprodukowanych z włókna dostępnych w 8 restauracjach w 14 lokalizacjach, które twierdziły, że kompostują swoje odpady, wszystkie zawierały wysoki poziom fluoru.

Profesor Peaslee przeprowadził te testy w 2019 roku. Wnętrza misek, które stykają się z żywnością, zawierały średnio 1599 ppm organicznego fluoru, co jest poziomem znacznie wyższym niż przypadkowo skażona próbka. Ogólnie badane próbki zawierały średnio 1670 ppm organicznego fluoru, czyli 50 razy więcej niż na przykład papier do drukarek.

Niepokojące jest to, że te biodegradowalne pojemniki na żywność, które zawierają szkodliwe substancje chemiczne, prawdopodobnie stwarzają jeszcze większy problem środowiskowy. Produkt „biodegradowalny” oznacza, że ludzie mogą go dodawać do kompostu, co tworzy błędne koło, w którym szkodliwe związki zanieczyszczają kompost, który z kolei jest mieszany z glebą, przez co może dojść do zanieczyszczenia uprawianej na tej glebie żywności. Ostatecznie te szkodliwe związki chemiczne lądują z powrotem na talerzu, tym razem w jedzeniu.

W 2007 roku Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom opublikowało badanie, w którym stwierdzono obecność substancji chemicznych PFAS we krwi ponad 98% badanych Amerykanów. Biorąc pod uwagę obecne rozpowszechnienie PFAS, rozsądne wydaje się założenie, że wszyscy są narażeni na te związki oraz że ich poziom we krwi prawdopodobnie wzrósł w ciągu kilku lat od przeprowadzenia badań przez CDC.

Inne badania potwierdziły, że fluorowane związki chemiczne mogą migrować z opakowań żywności do żywności - niezależnie od tego, czy są biodegradowalne, czy nie. W 2019 roku naukowcy ocenili obecność PFAS w kompoście komunalnym. W sumie przetestowano próbki z dziewięciu komercyjnych stacji kompostowych i jednej przydomowej pryzmy kompostowej pod kątem zawartości 17 różnych PFAS.

Potwierdziły się podejrzenia - kompost, w którym znajdowało się opakowanie żywności, miał toksyczny ładunek w zakresie od 28,7 do 75,9 mikrogramów na kilogram (mcg/kg). Z drugiej strony próbki kompostu, które nie zawierały opakowań do żywności, wykazywały poziom zanieczyszczenia wynoszący od 2,38 do 7,6 mcg/kg.

Chociaż niepokojące jest to, że wszystkie próbki kompostu zawierały PFOA i PFOS – starsze, długołańcuchowe PFAS, które nie są już używane – kompost z opakowaniami żywności był wyraźnie bardziej zanieczyszczony różnymi PFAS.

Kosmetyki i woda również są zanieczyszczone

Badacze są również zainteresowani potencjalnym wpływem PFAS, które są zawarte w produktach do higieny osobistej, takich jak kosmetyki do makijażu. Naukowcy z University of Notre Dame zakupili 231 produktów w ośmiu kategoriach, które są powszechnie spotykane w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Były to między innymi produkty do ust, oczu, twarzy i brwi, podkłady, tusze do rzęs i korektory.

Produkty zostały zakupione w sklepach w Indianie i Michigan i zbadane pod kątem zawartości fluoru. Okazało się, że 56% podkładów i produktów do oczu, 48% produktów do ust i 47% tuszów do rzęs zawierało fluor organiczny. Wiele z produktów zawierających fluor zostało oznaczonych jako „długotrwałe” lub „odporne na zużycie”.

Równie ważne było odkrycie, że tylko w przypadku 8% produktów wymieniono związki PFAS na etykiecie. Profesor Peaslee ponownie był głównym badaczem. W wywiadzie dla The Washington Post powiedział:

„Byliśmy zszokowani, gdy zobaczyliśmy, ile jest fluoru w niektórych z tych produktów… Przeciętny konsument nie jest w stanie przeczytać etykiety i zrozumieć, co zawiera właśnie zakupiony produkt. Obecnie nie można ufać etykiecie, ale można to naprawić”.

Woda jest kolejnym źródłem narażenia na te „długotrwałe” związki chemiczne. PFAS mogą dostać się do sieci wodociągowej poprzez zanieczyszczenie zwierciadła wody lub wód powierzchniowych. Dodatkowo woda pitna jest uzdatniana różnymi związkami. Zaledwie jedna szklanka wody z kranu może zawierać koktajl PFAS, ołowiu, arsenu i listę innych substancji chemicznych.

Możesz sprawdzić lokalne zaopatrzenie w wodę, wpisując swój kod pocztowy w bazie danych wodociągów Environmental Working Group (EWG). Zanieczyszczenie wody może być funkcją starzejącej się infrastruktury lub zanieczyszczenia pianą gaśniczą, agrochemikaliami, lekami, toksynami nerwowymi wytwarzanymi przez słodkowodne cyjanobakterie i toksynami, które są celowo dodawane.

Jeśli masz nadzieję, że woda butelkowana może być odpowiedzią na niższy poziom toksyczności, mylisz się. Sprzedaż wody butelkowanej rośnie, a zanieczyszczenie PFAS wykryto również w dostawach wody butelkowanej. W 2019 r. Commonwealth of Massachusetts wydał zalecenie dla kilku marek wody butelkowanej po wykryciu PFAS w próbce.

W innym badaniu opublikowanym pod koniec 2021 r., prowadzonym przez Johns Hopkins School of Public Health, stwierdzono, że PFAS znajduje się w 39 ze 101 przebadanych butelek wody. Woda butelkowana może być zanieczyszczona tą wysoce toksyczną substancją chemiczną, chyba że zostanie specjalnie przefiltrowana, ponieważ woda jest ograniczonym zasobem, który jest poddawany recyklingowi do użytku. Większość wody butelkowanej pochodzi ze źródeł, studni lub zasobów miejskich, a PFAS są związkami trwałymi w środowisku.

Wskazówki, jak zmniejszyć ekspozycję na PFAS

Ponad 15 lat temu EWG wykryła 287 substancji chemicznych we krwi pępowinowej, która przechodzi między matką a dzieckiem. Spośród nich, 180 wykrytych substancji miało potencjał pronowotworowy u ludzi i zwierząt, 217 było toksynami dla mózgu i układu nerwowego, a 208 powodowało nieprawidłowy rozwój lub wady wrodzone w modelach zwierzęcych.

Naukowcy, którzy podpisali oświadczenie madryckie w sprawie PFAS, zalecili unikanie wszelkich produktów zawierających PFAS. Dodatkowe pomocne wskazówki można znaleźć w „Przewodniku dotyczącym unikania PFAS” opracowanym przez Środowiskową Grupę Roboczą. Oto kilka rzeczy, których należy unikać:

Środki do wstępnego prania lub odplamiające — zrezygnuj ze środków do wstępnego prania lub odplamiających dedykowanych odzieży, meblom i wykładzinom. Odzież reklamowana jako „oddychająca” jest zwykle poddawana obróbce za pomocą politetrafluoroetylenu - syntetycznego fluoropolimeru.

Fast food i jedzenie na wynos — Pojemniki na żywność są zazwyczaj poddawane obróbce.

Produkty poddane działaniu środków chemicznych zmniejszających palność — Obejmuje to meble, dywany, materace i artykuły dziecięce. Zamiast tego wybierz naturalnie mniej łatwopalne materiały, takie jak skóra, wełna i bawełna.

 Popcorn z mikrofalówki — PFAS mogą być obecne w wewnętrznej powłoce torby i mogą migrować z opakowania do oleju podczas ogrzewania. Zamiast tego użyj „staromodnego” popcornu bez GMO.

 Nieprzywierające naczynia kuchenne i inne poddane obróbce przybory kuchenne — Zdrowsze opcje obejmują naczynia ceramiczne i emaliowane żeliwne, które są trwałe, łatwe do czyszczenia i całkowicie obojętne, co oznacza, że nie uwalniają żadnych szkodliwych związków chemicznych.

Nici Oral-B Glide i wszelkie inne produkty do higieny osobistej zawierające PTFE lub składniki z prefiksem„fluoro” lub „perfluoro” — Baza danych EWG Skin Deep jest doskonałym źródłem do wyszukiwania zdrowszych opcji środków do higieny osobistej.

Niefiltrowana woda z kranu — Niestety, jeśli chodzi o unikanie PFAS w wodzie pitnej, lista alternatyw jest ograniczona. W takim przypadku warto rozważyć filtrowanie wody albo pobieranie wody z czystego źródła. Chociaż wiele osób może uważać, że wybór wody butelkowanej jest bezpieczny, ważne jest, aby zdać sobie sprawę z tego, że nie ma regulacji prawnych określających dozwolony poziom PFAS w wodzie butelkowanej, więc nie ma absolutnie żadnej gwarancji, że wybrany produkt będzie wolny od tych związków chemicznych.

Źródła i odniesienia