W SKRÓCIE
- Tlenoterapia hiperbaryczna (HBOT) jest wskazana w przypadku co najmniej 100 różnych schorzeń, ale tylko 14 to wskazania zatwierdzone przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków, które większość firm ubezpieczeniowych stosuje do refundacji
- HBOT wzmacnia funkcje mitochondriów, zmniejsza ogólnoustrojowe stany zapalne i pomaga komórkom wytwarzać wymagane ilości energii do optymalnego funkcjonowania. Stymuluje również odpowiedzi komórek macierzystych, czynniki wzrostu, odpowiedzi kolagenowe i odpowiedzi angiogeniczne
- Hiperbaria może również przywrócić równowagę układu odpornościowego i pomóc zwalczać infekcje, a także może być dodana do terapii długowieczności i regeneracji
Według dr. Mercoli
W tym artykule rozmawiam z dr Jasonem Sonnersem, autorem książki pt. „Oxygen Under Pressure: Using Hyperbaric Oxygen to Restore Health, Reduce Inflammation, Reverse Aging and Revolutionize Health Care”, Jego pasją jest jednak tlenoterapia hiperbaryczna (HBOT), na temat której napisał pracę doktorską na Uniwersytecie w Miami.
Chociaż medycyna hiperbaryczna jest powszechnie stosowana w celu przyspieszenia uporczywych ran i infekcji tkanek, może być również pomocna w leczeniu chorób zakaźnych, takich jak COVID-19. Jest również niezwykle przydatna dla pacjentów po udarze mózgu. Nie mogę wymyślić bardziej skutecznej interwencji niż jak najszybsze poddanie pacjenta po udarze serii zabiegów hiperbarycznych.
HBOT do ogólnej poprawy stanu zdrowia i leczenia chorób
Każda komórka w organizmie człowieka, z wyjątkiem czerwonych krwinek (które nie mają mitochondriów wymagających tlenu), potrzebuje tlenu do wytworzenia energii. U podłoża wielu chorób przewlekłych współczesnego świata leży dysfunkcja mitochondriów, nasilone zapalenie ogólnoustrojowe i niezdolność komórek do wytwarzania energii wymaganej do optymalnego funkcjonowania.
„Tradycyjnie używamy tlenu hiperbarycznego w tych chorobach” – powiedział dr Sonners. Niestety, jest to zazwyczaj ostateczność, dosłownie tuż przed operacją amputacji lub jako mechanizm ratujący życie dla kogoś z zatruciem tlenkiem węgla lub zatorem gazowym.
HBOT w chorobach przewlekłych
Celem dr. Sonnersa jest rozszerzenie zastosowania HBOT z zagrażających życiu stanów ostrych, takich jak gangrena, do bardziej przewlekłych schorzeń, takich jak choroby autoimmunologiczne i neurodegeneracyjne.
„Uważam, że mechanizmy działania terapii hiperbarycznej są takie same, niezależnie od tego, czy mówimy o zgorzeli, oparzeniach popromiennych i martwicy kości, czy TBI [pourazowe uszkodzenie mózgu], wstrząsie mózgu, a może SM [stwardnieniu rozsianym] i udarze mózgu.
Jeśli szczegółowo poznamy mechanizmy działania, możemy zacząć je stosować. Klinicznie widzieliśmy, jak terapia hiperbaryczna działa na wiele z tych innych przewlekłych chorób...
Tak więc, gdybyśmy naprawdę mogli skupić się na tych mechanizmach i lepiej je zrozumieć, a następnie lepiej wyczuć, jakich ustawień czasu i ciśnienia potrzebujemy, aby te mechanizmy zadziałały, możemy naprawdę, z większą pewnością, zastosować tę terapię w innych chorobach i uzyskać bardziej spójne wyniki w tym zakresie.
Proponuję analizę niektórych prac z zakresu medycyny regeneracyjnej, gdzie przyglądano się odpowiedziom kolagenu, fibroblastów i komórek macierzystych na terapię hiperbaryczną. W 2020 roku opublikowano badanie dotyczące telomerów, w którym zaobserwowano wzrost długości telomerów o ponad 20%, zwłaszcza w niektórych komórkach układu odpornościowego, co wskazuje na duży potencjał terapii hiperbarycznej.
Chcę budować na tej wiedzy, więc planuję badanie, które będzie obejmowało dwie grupy pacjentów - ekspozycja na niższe i wyższe ciśnienie. Będziemy obserwować poziom cytokin, dzięki czemu postaramy się zrozumieć mechanizmy przeciwzapalne.
Przyjrzymy się metylacji, abyśmy mogli określić epigenetyczne skutki terapii hiperbarycznej. Uwzględnimy również komponent telomerowy, podobny do badania telomerowego, które przeprowadzono półtora roku temu.
Zaczniemy porównywać wszystkie te wskaźniki w okresie trzech do sześciu miesięcy od rozpoczęcia leczenia dla dwóch oddzielnych ustawień ciśnienia, aby lepiej zrozumieć, jakie ciśnienie przynosi jakie efekty oraz jaki po jakim okresie czasu otrzymamy wyniki, których oczekujemy”.
Badania w toku
Dr Sonners będzie używał dwóch ustawień ciśnienia - 1,3 atmosfery (4,2 PSI) oraz 2,0 atmosfery (14,7 PSI) przy 100% tlenie. Wszyscy pacjenci będą dkorzystać z twardych komór pod dwoma różnymi ciśnieniami. Niższe ciśnienie (4,2 PSI) odpowiada ciśnieniu w miękkiej komorze hiperbarycznej.
„Nie ma tak wielu badań w miękkich komorach, jak w twardych komorach hiperbarycznych” – stwierdził dr Sonners. „Przytłaczająca większość badań jest przeprowadzana w zakresie 2 atmosfer, dlatego wybieram tę wartość jako górną granicę badań, które prowadzę w badaniach z miękkimi komorami.
Na pewno są pewne badania na temat powrotu do zdrowia po urazach sportowych. Obecnie trwają pewne badania nad wykorzystaniem terapii hiperbarycznej i komórek macierzystych. W niektórych badaniach ciśnienie 1,3 atmosfery zostało wykorzystane w grupie kontrolnej w celu porównania do ramienia terapeutycznego. Być może zespół badawczy naprawdę myślał, że ciśnienie 1,3 PSI nie przyniesie żadnych efektów...
Nie jestem pewien, ale jest kilka świetnych badań. Jest badanie, które zostało przeprowadzone z udziałem pacjentów z porażeniem mózgowym (CP), gdzie ciśnienie 1,3 PSI zostało użyte w grupie pozorowanej... W tym konkretnym badaniu, była również... grupa kontrolna, u której w ogóle nie zastosowano terapii hiperbarycznej.
W grupie pozorowanej nastąpiła znaczna poprawa mierzonych przez nich wskaźników. Potem zastosowano ciśnienie 1,5 atmosfery ze 100% tlenem, co również przyniosło dobrą poprawę, a następnie 1,75 atmosfery ze 100% tlenem, dzięki czemu uzyskano jeszcze większą poprawę stanu pacjentów.
Problem w badaniu polegał na tym, że chociaż wszystkie trzy grupy pacjentów doświadczyły poprawy, nie było żadnej statystycznej różnicy lub wystarczającej różnicy statystycznej między zastosowanymi ciśnieniami - 1,3, 1,5 i 1,75 PSI. Tak więc wniosek z badania był taki, że terapia hiperbaryczna nie działa na CP, chociaż wszystkie trzy grupy pacjentów z CP doświadczyły znacznej poprawy stanu zdrowia.
Taki wniosek z badania wynikał z tego, że grupa pozorowana nie była uważana za leczenie. Naturalną konsekwencją tych wyników powinno być powtórzenie badania i stworzenie innego schematu ramion badania, ale nigdy go nie powtórzono.
W rezultacie w tym badaniu wnioskowano, że terapia hiperbaryczna nie działa w przypadku CP. Tymczasem wyraźnie potrzebujemy więcej badań. Tyle, że takie badania są drogie. Są bardzo czasochłonne i naprawdę trzeba być bardzo zainteresowanym znalezieniem właściwych odpowiedzi, by włożyć wysiłek, czas i pieniądze, aby wykonać tego rodzaju pracę”.
Mechanizmy działania
Jeśli oddychasz 100% tlenem pod ciśnieniem, więcej tlenu dotrze do tkanek. To jeden wyraźny mechanizm, ale nie jest to jedyny ani nawet główny powód większości korzyści terapii hiperbarycznej.
Dowody sugerują, że część korzyści może być związana z degeneracją cząsteczki zwanej czynnikiem indukowanym hipoksją 1 alfa (HIF-1 alfa), która jest generowana w przypadku obniżenia ciśnienia. Ciśnienie wewnątrz komory jest wysokie i obniża się po wyjściu z komory i wejściu do przestrzeni o standardowym ciśnieniu. Oznacza to, że niektóre korzyści mogą faktycznie wystąpić, po wyjściu z komory. Dr Sonners wyjaśnił:
„W tej chwili nie mamy dokładnej liczby, ale mniej więcej połowa leczenia odbywa się podczas pobytu w komorze, gdy pacjent jest wyeksponowany na działanie tlenu pod ciśnieniem - dosłownie organizm gromadzi nadmiar tlenu.
Druga połowa korzyści zachodzi po wyjściu z komory, ponieważ tlen nie może dłużej pozostawać w roztworze. Dosłownie zaczyna próbować wydostać się z roztworu. Tak się składa, że nie jest obojętny, w rzeczywistości jest bardzo aktywny. Tak więc ostatecznie wchodzi w interakcję ze wszystkimi naszymi komórkami.
W rezultacie wyzwala ogromną kaskadę zdarzeń, komunikację komórkową, która wydaje się stymulować wiele serii procesów regeneracji i przeciwzapalnych, nawet w obrębie samych reaktywnych form tlenu.
Kiedy spojrzymy na pierwszą część, która jest dawką tlenu, jaką otrzymuje pacjent i która jest mierzalna, można powiedzieć: „Oto osoba, była w komorze, była pod tym ciśnieniem, oddychając procentową zawartością tlenu przez tyle czasu” i można było dosłownie obliczyć teoretyczną dawkę tlenu, na którą dana osoba była wyeksponowana i powinna była być w stanie wchłonąć.
Po prostu trzymaliśmy się tego sposobu myślenia przez te wszystkie lata. Jednak grupa badawcza z Izraela opublikowała świetny artykuł zatytułowany „The Hypoxia-Hyperoxia Paradox”, w któym stwierdzono, że hipoksja przynosi niesamowite korzyści zdrowotne”.
Korzyści z względnej hipoksji
Niektóre z tych korzyści obejmują stymulację HIF-1 alfa, odpowiedzi komórek macierzystych, odpowiedzi kolagenowych i procesu angiogenezy. Z tych powodów dr Sonners postrzega hiperbarię jako terapię anaboliczną — terapię, która stymuluje niezwykle ważny wzrost i naprawę komórek, ponieważ stymulowane są czynniki wzrostu, takie jak VEGF (czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego) i BDNF (neurotropowy czynnik pochodzenia mózgowego).
Ponownie, te czynniki wzrostu nie są stymulowane przez hiperoksygenację. Są wynikiem niedotlenienia - procesu, przez który przechodzi organizm, gdy tlen go opuszcza.
„Najważniejszą rzeczą, o której należy pamiętać, jest to, że po zgromadzeniu całego dodatkowego tlenu, składnika hiperoksygenacji, gdy tlen opuszcza organizm nie dochodzi do niedotlenienia” – stwierdza dr Sonner. „Jednak czynniki sygnalizacji komórkowej, które reagują na tradycyjną hipoksję, najwyraźniej reagują również na tę względną hipoksję.
Ten artykuł [„The Hypoxia-Hyperoxia Paradox”]... wydaje się to opisywać. Względna hipoksja zwiększa poziom VEGF, co oznacza promowanie procesu angiogenezy, odbudowę wyściółki śródbłonka, stworzenie nowego mikrokrążenia – podobnie jak w przypadku odrostu naczyń włosowatych wynikającego z niedotlenienia.
Dochodzi do uwolnienia komórek macierzystych, co promuje procesy regeneracyjne. Wzrasta poziom HIF-1 alfa. Jednak w przypadku osób chronicznie niedotlenionych dochodzi do obniżenia poziomu sirtuin [białek długowieczności] i obniżenia aktywności mitochondriów, czego nie obserwuje się w przypadku HBOT.
Sirtuiny mogą odgrywać istotną rolę w takich procesach jak cykl życia komórki, zahamowanie procesu starzenia się komórek (przywracanie ich do aktywnego życia), apoptoza (samozniszczenie komórki, aby mogła zostać zastąpiona nową komórką macierzystą), a nawet genetyczne i epigenetyczne mechanizmy naprawcze. Wiele z nich ma związek z sirtuinami, więc zmniejszenie ich poziomu może być niekorzystne. Warto podnieść ich poziom”.
Podsumowując, dzięki HBOT można uzyskać korzyści takie jak w przypadku niedotlenienia, ale bez działań niepożądanych. Zamiast zmniejszać poziom sirtuin, które są ważne dla zdrowia i długowieczności, dochodzi do zwiększenia ich aktywności. HBOT reguluje również funkcję mitochondriów i przyspiesza replikację mitochondriów, co jest całkowitym przeciwieństwem tego, co dzieje się w przypadku prawdziwego niedotlenienia.
HBOT ma co najmniej 100 wskazań do stosowania
Chociaż lista potencjalnych zastosowań HBOT jest bardzo długa, w Stanach Zjednoczonych Agencja ds. Żywności i Leków zatwierdziła HBOT w następujących 14 przypadkach:
|
Zator powietrzny lub
gazowy |
Zatrucie tlenkiem
węgla |
|
Zapalenie mięśni na tle Clostridium spp. i martwica
mięśni (zgorzel gazowa) |
Zmiażdżenia, zespół ciasnoty i inne ostre pourazowe
niedokrwienie |
|
Choroba dekompresyjna |
Niewydolność tętnic, np. niedrożność tętnicy środkowej
siatkówki |
|
Ciężka
niedokrwistość |
Ropień
wewnątrzczaszkowy |
|
Martwicze infekcje
tkanek miękkich |
Zapalenie szpiku |
|
Opóźnione uszkodzenie popromienne (martwica tkanek
miękkich i kości) |
Powikłania po
przeszczepach |
|
Ostre oparzenia
termiczne |
Idiopatyczny nagły niedosłuch czuciowo-nerwowy |
Jeśli chodzi o inne choroby, w których HBOT może przynieść korzyści, z pewnością dodałbym udar mózgu, TBI, zawał serca, uraz po niedokrwienno-reperfuzyjny i większość schorzeń neurodegeneracyjnych. Na arenie międzynarodowej istnieje około 100 uznanych wskazań do stosowania HBOT. Chociaż może to brzmieć jak magiczne lekarstwo na wszystko, ważne jest, aby pamiętać, że nie leczy niczego bezpośrednio.
To, co robi, to dostarcza organizmowi podstawowego składnika odżywczego - tlenu, którego potrzebują praktycznie wszystkie komórki. HBOT dostarcza organizmowi nadmiar tlenu, dzięki czemu poprawia funkcjonowanie organizmu. Dlatego może pomóc w leczeniu tak wielu chorób.
HBOT może przynieść korzyści nawet w chorobach autoimmunologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane, toczeń i reumatoidalne zapalenie stawów – stwierdził dr Sonners. Zupełnie inną kategorią potencjalnego zastosowania HBOT byłyby terapie wellness i regeneracyjne.
„Po prostu stosujemy narzędzia nieco inaczej, aby pomóc dopasować intensywność terapii do ciężkości stanu. Potrafimy wykorzystać zasady wymiany gazowej na różne sposoby, aby pomóc w wielu różnych stanach i chorobach” – stwierdził dr Sonners.
„Jednym ze sposobów, o których mówiliśmy na początku, jest, z punktu widzenia układu odpornościowego, zwiększenie zdolności organizmu do zwalczania infekcji poprzez zwiększenie aktywacji białych krwinek przez mechanizmy reaktywnych form tlenu. Używamy tego w przypadku infekcji powodowanych przez bakterie beztlenowe.
Jednym z głównych powodów, dla których hiperbaria działa w tych ciężkich stanach, jest fakt, że są one powodowane przez bakterie są beztlenowe, które nie żyją w środowiskach o wysokim stężeniu tlenu.
Wiemy więc, że umieszczenie pacjenta w środowisku o wysokiej zawartości tlenu znacznie zmniejsza zdolność bakterii do funkcjonowania, potencjalnie pomaga zahamować tę infekcję, zablokować toksyczność i rozbić biofilmy bakteryjne. Tak więc hiperbaria staje się niesamowitym narzędziem umożliwiającym równoważenie układu odpornościowego i/lub zdolność do zwalczania infekcji”.
