W SKRÓCIE

  • Badanie przeprowadzone z udziałem 12 388 osób wykazało, że ekspozycja na witaminę D przez 10 lat może zmniejszyć ryzyko demencji o 40%; kobiety biorące udział w badaniu odniosły większe korzyści niż mężczyźni.
  • Witamina D ma działanie neuroprotekcyjne, może zmniejszyć odsetek osób, u których ze stanu przedcukrzycowego rozwija się cukrzyca. Ponadto może pomóc w zapobieganiu i/lub leczeniu niektórych nowotworów, chorób przewodu pokarmowego, mięśniaków macicy, tocznia, otyłości i chorób neurodegeneracyjnych, takich jak stwardnienie rozsiane.
  • Witamina D działa synergistycznie z magnezem, witaminą K2 i wapniem, a brak równowagi może zwiększać ryzyko zawału serca i udaru mózgu; jedynym sposobem na prawidłowe określenie czasu ekspozycji na słońce lub dawki suplementu witaminy D, jest zbadanie poziomu witaminy D w surowicy.

Według dr. Mercoli

W 18-minutowym filmie, emerytowany pedagog i pielęgniarz, John Campbell, szczegółowo opisuje wyniki badania opublikowanego w 2023 roku, które wykazało wpływ niedoboru witaminy D na rozwój choroby Alzheimera i innych form demencji. Nie ma wątpliwości, że optymalizacja poziomu witaminy D jest kluczowym elementem utrzymania optymalnego zdrowia.

Witamina D jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach, zwaną także kalcyferolem. Można ją znaleźć w niektórych produktach, ale przede wszystkim jest wytwarzana endogennie, gdy skóra jest wystawiona na działanie promieni ultrafioletowych ze słońca. W USA witamina D jest dostępna w formie suplementu jako witamina D2 (ergokalcyferol) i witamina D3 (cholekalcyferol).

Jeśli nie masz pewności co do poziomu witaminy D, należy oznaczy jej poziom w surowicy. Optymalizacja poziomu witaminy D może potencjalnie wydłużyć życie, ponieważ niski poziom tej witaminy wiąże się ze zwiększonym ryzykiem kilku schorzeń, z których niektóre zwiększają ryzyko przedwczesnej śmierci.

Dane wykazujące skuteczność witaminy D w poprawie stanu zdrowia wciąż rosną i, jak zauważa Campbell w swojej prezentacji: „Jest to tani, naturalny sposób; praktycznie nic nie kosztuje i nie płacimy tysięcy dolarów rocznie firmom farmaceutycznym".

Niedobór witaminy D a demencja

Naukowcy biorący udział w omawianym badaniu zauważają, iż pomimo tego, że niedobór witaminy D jest związany z demencją, rola, jaką witamina D odgrywa w patogenezie tego schorzenia pozostaje niejasna. Naukowcy zebrali dane od 12 388 osób (średni wiek 71 lat) z National Alzheimer's Coordinating Center, które w momencie rozpoczęcia badania nie miały demencji.

Naukowcy zmierzyli wyjściową ekspozycję na witaminę D i porównali przeżycie wolne od demencji między grupami składającymi się z osób o wysokiej i bez ekspozycji na witaminę D. Ekspozycję na witaminę D mierzono jako przyjmowanie witaminy D3, witaminy D2 lub witaminy D3 z wapniem. Wyniki pokazały, że we wszystkich wyżej wymienionych grupach ekspozycja na witaminę D była związana ze znacznie dłuższym okresem bez demencji i ogólnie niższym wskaźnikiem zachorowalności.

Naukowcy kontrolowali inne zmienne towarzyszące, takie jak płeć, stan poznawczy i poziom apolipoproteiny E (APOE). Jak wyjaśnił Campbell, wiadomo, że gen APOE zwiększa ryzyko demencji u jego nosicieli. Około 25% populacji jest nosicielem jednego genu APOE, a 3% ma dwie kopie genu. Osoby, które mają dwie kopie genu, mają znacznie większe ryzyko niż osoby z jedną kopią.

Dane sugerują, że wszystkie preparaty witaminy D monitorowane w badaniu zmniejszyły częstość występowania demencji o 40% w porównaniu z grupą, która nie przyjmowała witaminy D. Co ciekawe, efekt był znacznie większy u kobiet niż u mężczyzn oraz u osób z prawidłowymi zdolnościami poznawczymi w porównaniu z osobami, które rozpoczęły badanie z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI).

Efekt był również większy u osób, które nie miały genu APOE w porównaniu z osobami, które były jego nosicielami. Naukowcy doszli do wniosku, że „witamina D ma potencjał zapobiegania demencji, zwłaszcza w grupach wysokiego ryzyka”.

Campbell zauważył, że efekt był duży i chociaż wyniki nie dowodzą korelacji ani związku przyczynowego, sugerują, że związek jest prawdopodobny. Na rycinie A zaznaczono, że korzyści dla osób przyjmujących witaminę D zaczęły się mniej więcej pod koniec pierwszego roku interwencji i z czasem przynosiły coraz większe korzyści.

Campbell zauważył, że w ciągu 10 lat 2696 uczestników zachorowało na demencję. Spośród nich 2017 (74,8%) nie przyjmowało witaminy D, podczas gdy tylko u 679 (25,2%) osób, które przyjmowały witaminę D, zdiagnozowano demencję, co określono „imponującym efektem ochronnym”.

Witamina D ma właściwości neuroprotekcyjne

Campbell zadał pytanie, dlaczego ludzie z genem APOE nie odnoszą takich samych korzyści z suplementacji witaminy D, jak osoby, które nie mają tego genu. Postawił hipotezę, że nosiciele tego genu mogą wymagać wyższych dawek witaminy D lub że ten gen może neutralizować korzyści płynące z optymalizacji poziomu witaminy D.

Naukowcy biorący udział w tym badaniu zauważyli, że obecnie 50 milionów ludzi na całym świecie cierpi na demencję. Szacuje się, że liczba ta prawie się potroi do 2050 r. Niedobór witaminy D jest również uznawany za powszechny problem, „z ogólnoświatową częstością występowania sięgającą 1 miliarda”.

Wcześniejsze badania wykazały, że witamina D ma działanie neuroprotekcyjne. Wiadomo, że pomaga usuwać agregaty beta amyloidu w mózgu, co jest charakterystycznym objawem choroby Alzheimera. Naukowcy wiedzą, że witamina D wykazała również działanie neuroprotekcyjne przeciwko hiperfosforylacji białka tau indukowanej przez beta amyloid, która jest zaangażowana w powstawanie splątków neurofibrylarnych - kolejną nieprawidłowość strukturalną występującą w chorobie Alzheimera.

Wcześniejsze badania wskazywały również na związek niedoboru witaminy D ze zwiększonym ryzykiem demencji. W badaniu opublikowanym przez University of South Australia naukowcy odkryli, że najsilniejszy związek występuje u osób z poziomem witaminy D poniżej 10 ng/ml (25 nmol/l).

Niski poziom witaminy D był również związany z mniejszą objętością mózgu, a analizy genetyczne sugerowały, że istnieje związek przyczynowy między niedoborem witaminy D a demencją. Ponadto naukowcy odkryli, że nawet 17% przypadków demencji w niektórych populacjach można zapobiec dzięki podniesieniu poziomu witaminy D do 20 ng/ml (50 nmol/l).

W oddzielnym badaniu z udziałem 1658 osób trwającym 5,6 lat, niedobór witaminy D wiązał się ze znacznie zwiększonym ryzykiem demencji ogólnej i choroby Alzheimera. Ciężki niedobór witaminy D wiązał się ze zwiększonym o 122% ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera, natomiast umiarkowany niedobór ziększał to ryzyko o 69%.

Niedobór witaminy D zwiększa ryzyko poważnych problemów zdrowotnych

Campbell zauważył, że według wyników badań, osoby przyjmujące witaminę D doświadczają ochrony przed konwersją stanu przedcukrzycowego w cukrzycę. Zauważył, że osoby, które mają większe ryzyko rozwoju cukrzycy, mają również większe ryzyko rozwoju demencji, więc biorąc pod uwagę wpływ witaminy D na obniżenie ryzyka demencji, „wydaje się, że podawanie osobom z tej grupy ryzyka dodatkowej dawki witaminy D ma sens”.

Witamina D ma również znaczący korzystny wpływ na ryzyko rozowju nowotworów, prawdopodobnie zarówno w zapobieganiu, jak i leczeniu choroby. W ponownej analizie badania z 2018 roku przeprowadzonej w 2020 r. w której oceniano wpływ podawania uczestnikom zaledwie 2000 j.m. witaminy D dziennie wykazano zmniejszenie ryzyka choroby nowotworowej z przerzutami i śmierci z jej powodu o 17% oraz aż o 38% mniejsze ryzyko u osób, które utrzymywały prawidłową wagę.

Ta informacja jest znacząca, ponieważ początkowo to samo badanie wykazało, że witamina D w ogóle nie zmniejsza ogólnego ryzyka zachorowania na nowotwory, chociaż wyniki „sugerowały”, że może zmniejszyć ryzyko śmierci z powodu choroby nowotworowej. Zatem w ponownej analizie zespół przyjrzał się w szczególności ryzyku rozwoju złośliwych lub śmiertelnych nowotworów.

Ta analiza wykazała, że „masa ciała może wpływać na związek między witaminą D a zmniejszonym ryzykiem zaawansowanego nowotworu”. Jeden z autorów, dr Paulette Chandler, skomentował:

„Te odkrycia sugerują, że witamina D może zmniejszać ryzyko rozwoju zaawansowanych nowotworów. Witamina D jest łatwo dostępnym, tanim suplementem, który był używany i badany od dziesięcioleci. Nasze odkrycia – zwłaszcza znaczne zmniejszenie ryzyka obserwowane u osób z prawidłową wagą – dostarczają nowych informacji na temat związku między witaminą D a zaawansowaną choroba nowotworową”.

W jeszcze innych badaniach objętych przeglądem opublikowanym 2020 r. w British Journal of Cancer wykazano, że niski poziom witaminy D był związany z większym ryzykiem zgonu z powodu raka jelita grubego. Natomiast przegląd 10 randomizowanych badań kontrolowanych opublikowany w 2019 r. wykazał, że zmniejszenie śmiertelności z powodu choroby nowotworowej było „znaczące”.

Jak pisałem w przeszłości, badania wykazały również, że wyższy poziom witaminy D może pomóc zapobiegać i/lub leczyć choroby żołądkowo-jelitowe, zapalne choroby reumatyczne, toczeń, otyłość i choroby neurodegeneracyjne, takie jak stwardnienie rozsiane.

Witamina D zmniejsza również ryzyko zakażenia COVID-19. Ponadto, działa jeszcze lepiej, gdy jest zbilansowana z innymi składnikami odżywczymi, takimi jak magnez i witamina K2.

W badaniu opublikowanym w 2022 r. oceniono również, w jaki sposób witamina D może wpływać na rozwój i progresję mięśniaków macicy. Są to guzy mięśniowe, które rosną w ścianie macicy. Prawie zawsze są łagodne, ale objawy mogą być uciążliwe. Występują nawet u 70% kobiet rasy kaukaskiej i ponad 80% kobiet pochodzenia afroamerykańskiego. Czasami mięśniaki nie dają objawów.

Celem badania było znalezienie leczenia mięśniaków macicy, które pozwoliłoby zachować płodność. W tym celu przebadano 1610 kobiet i stwierdzono, że poziom witaminy D w surowicy równy lub większy niż 20 ng/ml (50 nmol/l) był związany ze zmniejszeniem wzrostu mięśniaków o 9,7% w porównaniu z osobami z poziomem witaminy D niższym niż 20 ng/ml (50 nmol/l).

Naukowcy odkryli również 22% zmniejszenie częstości występowania mięśniaków i 32% wzrost utraty masy mięśniaków u osób, u których poziom witaminy D był równy lub większy niż 30 ng/ml (75 nmol/l) w porównaniu z osobami, u których poziomy tego składnika odżywczego były mniejsze.

Synergistyczne działanie witaminy D, wapnia, magnezu i witaminy K2

Jeśli nie jesteś w stanie utrzymać optymalnego poziomu witaminy D z rozsądnej ekspozycji na słońce, podczas suplementacji pamiętaj o efektach synergicznych witaminy D z innymi składnikami odżywczymi. Podczas przyjmowania suplementu witaminy D konieczne może być również zwiększenie spożycia magnezu, witaminy K2 MK7 i wapnia.

Te składniki odżywcze współdziałają, a brak równowagi jest powodem, dla którego suplementy wapnia są związane ze zwiększonym ryzykiem zawału serca i udaru mózgu oraz dla którego niektórzy doświadczają objawów toksyczności witaminy D. Oto podsumowanie najważniejszych korelacji:

  • Nadmiar witaminy D bez odpowiedniej ilości witaminy K2 może powodować nadmierne wchłanianie wapnia, co z kolei może skutkować odkładaniem się wapnia w tkankach. Częściowym wyjaśnieniem tych niepożądanych skutków ubocznych jest to, że witamina K2 utrzymuje wapń we właściwym miejscu — w zębach i kościach oraz poza tkankami miękkimi i tętnicami.

Chociaż optymalne proporcje między witaminą D a witaminą K2 nie zostały jeszcze ustalone, korzystne jest przyjmowanie od 100 do 200 mikrogramów (mcg) K2. Charakterystyczne objawy niedoboru witaminy K2 obejmują osteoporozę, choroby serca i cukrzycę. Prawdopodobieństwo wystąpienia niedoboru jest również większe u osób rzadko spożywających pokarmy bogate w witaminę K2.

  • Zwapnienie naczyń jest również skutkiem ubocznym niskiego poziomu magnezu, więc przyjmując witaminę D3, należy przyjmować odpowiednie ilości witaminy K2 i magnezu, aby osiągnąć jak największe korzyści.
  • Utrzymanie odpowiedniego stosunku wapnia do magnezu jest ważne, ponieważ magnez pomaga utrzymać wapń w komórkach, dzięki czemu mogą one lepiej funkcjonować. W oparciu o indywidualne potrzeby zdrowotne, idealny stosunek wapnia do magnezu może wahać się od 1:1 do 1:2.
  • Magnez i witamina K2 również się uzupełniają, ponieważ magnez pomaga obniżyć ciśnienie krwi, które jest ważnym czynnikiem chorób serca.

Jaki jest optymalny poziom witaminy D?

Od dawna zalecam utrzymywanie poziomu witaminy D w zakresie od 60 do 80 ng/ml (150-200 nmol/L) dla optymalnego zdrowia i zapobiegania chorobom. Poziom powyżej 100 ng/ml również wydaje się bezpieczny i korzystny w przypadku niektórych schorzeń, zwłaszcza nowotworów.

Pamiętaj, że jedynym sposobem określenia czasu ekspozycji na słońce i/lub dawki witaminy D3, jest zmierzenie poziomu witaminy D w surowicy krwi, najlepiej dwa razy w roku. Projekt D*Action firmy GrassrootsHealth to opłacalny sposób na osiągnięcie tego celu, przy jednoczesnym wsparciu prowadzenia cennych badań.

Aby wziąć udział, po prostu kup zestaw pomiarowy D*Action i postępuj zgodnie z dołączonymi instrukcjami. Jeśli potrzebujesz suplementacji, GrassrootsHealth ma również kalkulator witaminy D, który pomoże Ci oszacować dawkę potrzebną do osiągnięcia docelowego poziomu.

W tym celu do kalkulatora należy wprowadzić swoją wagę, aktualną dawkę suplementu witaminy D, poziom witaminy D w surowicy i poziom docelowy - algorytm obliczy dawkę podtrzymującą potrzebną do osiągnięcia pożądanego poziomu w ciągu trzech miesięcy. Po oszacowaniu poziomu witaminy D za pomocą testów pamiętaj, aby powtórzyć test za trzy do czterech miesięcy, aby upewnić się, że udało się osiągnąć poziom docelowy.

Jeśli tak, to oznacza, że przyjmujesz właściwą dawkę i/lub masz odpowiednią ekspozycję na słońce. Jeśli nadal masz niski poziom witaminy D (lub osiągnąłeś poziom powyżej 80 ng/ml), musisz odpowiednio dostosować dawkę i powtórzyć badanie za kolejne trzy do czterech miesięcy.

Źródła i odniesienia