W SKRÓCIE

  • Stosowanie leków przeciwdepresyjnych w czasie ciąży, znanych jako selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, może zwiększać ryzyko zaburzeń neurorozwojowych u dziecka.
  • Badanie na zwierzętach wykazało, że SSRI mogą wchodzić w interakcje ze stanem zapalnym w ciele matki, wywołując reakcję, która wpływa na powierzchnię kontaku matki i płodu (MFI) i rozwijający się mózg płodu.
  • We wczesnej ciąży płód otrzymuje serotoninę przez łożysko i możliwe jest, że zmiana poziomu serotoniny za pomocą SSRI może prowadzić do zmian w mózgu płodu.
  • Dorosłe potomstwo, którego matki były narażone na stany zapalne w czasie ciąży, miało zmiany behawioralne związane z płcią, w tym zaburzenia komunikacji i niskie zainteresowanie interakcjami społecznymi, co jest podobne do objawów obserwowanych u osób z autyzmem.
  • Połączenie stanu zapalnego u matki i stosowania SSRI wpływa na fizjologię MFI i neurobiologię potomstwa poprzez serotoninę i szlaki sygnalizacji immunologicznej.

Według dr. Mercoli

Stosowanie leków przeciwdepresyjnych w czasie ciąży, znanych jako selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, może zwiększać ryzyko zaburzeń neurorozwojowych u dziecka. Taki wniosek wysnuli naukowcy z University of Virginia School of Medicine, na podstawie wyników badania wspieranego przez National Institutes of Health's National Institute of Neurological Disorders and Stroke.

W czasie ciąży wszystko - od niedożywienia, otyłości i infekcji po stany psychiczne, może wpływać na rozwój płodu. Wiadomo, że choroby autoimmunologiczne i narażenie na zanieczyszczenia podczas ciąży wpływają na rozwój neurologiczny, podczas gdy stres i depresja u ciężarnej kobiety mogą również zwiększać ryzyko wystąpienia chorób psychicznych u jej potomstwa.

Nie jest więc przesadą, że narażenie płodu na leki również może prowadzić do trwających całe życie zmian neurorozwojowych, w tym związanych z autyzmem.

Stosowanie leków przeciwdepresyjnych w okresie ciąży zostało powiązane ze zmianami w mózgu

Od dziesięcioleci wskaźniki autyzmu wzrastają, rosnąc o ponad 150% w ciągu ostatnich 20 lat. W 2000 roku diagnozowano autyzm u 1 na 150 dzieci, w 2016 roku częstość występowania autyzmu wzrosła do 1 na 54 dzieci (wśród 8-latków). W 2020 roku u 1 na 30 dzieci, czyli u 3,49% dzieci w wieku od 3 do 17 lat zdiagnozowano zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD).

To, co napędza tę zmianę, jest przedmiotem intensywnej debaty, ale badania opublikowane w Brain, Behaviour, and Immunity sugerują, że stosowanie leków przeciwdepresyjnych podczas ciąży może odgrywać w tym pewną rolę. Odkrycie może mieć poważne implikacje dla zdrowia publicznego, biorąc pod uwagę, że wśród kobiet w ciąży stosujących leki przeciwdepresyjne 80% ma przepisane leki z grupy SSRI.

Badanie na zwierzętach wykazało, że SSRI mogą wchodzić w interakcje ze stanami zapalnymi w ciele matki, wywołując reakcję, która wpływa na powierzchnię kontaku matki i płodu (MFI), co obejmuje doczesną (błonę śluzową wyściełającą macicę) i łożysko, a ostatecznie rozwijający się mózg płodu.

W późniejszym okresie życia dorosłe potomstwo, którego matki były narażone na zapalenie podczas ciąży, miało zmiany behawioralne związane z płcią, w tym zaburzenia komunikacji i niskie zainteresowanie interakcjami społecznymi, co jest podobne do objawów obserwowanych u osób z autyzmem.

„Ponadto” - wyjaśnili naukowcy - „połączenie matczynego stanu zapalnego w obecności farmakologicznego hamowania wychwytu zwrotnego serotoniny jeszcze bardziej przekształciło fizjologię MFI i neurobiologię potomstwa, wpływając zarówno na szlaki odpornościowe, jak i szlaki sygnałowe serotoniny”.

SSRI działają poprzez zmianę poziomu serotoniny w organizmie. Chociaż ten hormon „dobrego samopoczucia” może poprawiać nastrój, bierze również udział w odpowiedzi immunologicznej. We wczesnej ciąży płód otrzymuje serotoninę przez łożysko i możliwe jest, że zmiana poziomu serotoniny za pomocą SSRI może prowadzić do zmian w mózgu płodu.

„Przyjmowanie SSRI przez matkę może potencjalnie prowadzić do ogólnoustrojowego zakłócenia sygnalizacji serotonergicznej” – napisali naukowcy, dodając, że krążące i tkankowe komórki odpornościowe, rozwijające się komórki nerwowe, a także komórki łożyska znane jako syncytiotrofoblasty i cytotrofoblasty wykorzystują transportery i sygnalizację związaną z serotoniną:

„Działanie SSRI na którąkolwiek lub wszystkie z tych populacji może zatem potencjalnie wpłynąć na rozwój neurologiczny dzieci. Nasze odkrycia ujawniają, że sama ekspozycja na SSRI może modulować ekspresję genów zaangażowanych w sygnalizację immunologiczną i serotoninową w miejscach kontaktu matka-płód.
Na funkcję komórek odpornościowych może mieć bezpośredni wpływ ekspozycja na SSRI u matki i zarodka, z których oba mogą potencjalnie wpływać na rozwój neurologiczny płodu, biorąc pod uwagę, że komórki odpornościowe matki i zarodka przyczyniają się zarówno do wsparcia łożyska, jak i do rozwoju neurologicznego”.

Ponadto połączenie SSRI i stanu zapalnego może być szczególnie destrukcyjne. Według naukowca Kristine Zengeler:

„Odkryliśmy, że łożyska matek, które napotkały wyzwanie immunologiczne i stosowały SSRI w czasie ciąży, miały zupełnie inną charakterystykę w porównaniu z matkami, które nie stosowały SSRI. Podkreśla to znaczenie uwzględnienia całego środowiska prenatalnego, ponieważ leki przeznaczone do tłumienia stanu zapalnego mogą prowadzić do nieprzewidzianych konsekwencji dla dziecka, jeśli są łączone z innymi modulatorami, takimi jak SSRI”.

Stosowanie paracetamolu w ciąży powiązane z autyzmem

Przedstawione badanie dotyczyło wpływu SSRI na płód w czasie ciąży, ale należy zauważyć, że inne leki i ekspozycja środowiskowa również mogą mieć szkodliwy wpływ na rozwój dziecka. Nawet paracetamol, marka Apap, który przez wiele osób jest uważany za całkowicie nieszkodliwy lek, został powiązany z autyzmem w przypadku stosowania w czasie ciąży.

W porównaniu z dziećmi matek z najniższą ekspozycją na paracetamol w czasie ciąży, dzieci z drugiego tercylu miały o 226% większe ryzyko zdiagnozowania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i o 214% wyższe ryzyko rozpoznania zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD) w wieku około 10 lat (średnia wieku 9,8 lat).

Osoby z największą ekspozycją na paracetamol miały o 286% wyższe ryzyko ADHD i o 362% wyższe ryzyko ASD. Jak zauważyli autorzy badania, ich odkrycia „potwierdzają wcześniejsze wyniki dotyczące związku między ekspozycją na paracetamol w okresie prenatalnym i okołoporodowym a ryzykiem neurorozwojowym w dzieciństwie”.

Hiszpańskie badanie z 2016 roku opublikowane w International Journal of Epidemiology wykazało również, że dzieci, których matki stosowały paracetamol w czasie ciąży, miały o 41% większe ryzyko wystąpienia objawów ADHD w wieku 5 lat, podczas gdy chłopcy mieli również większe ryzyko ASD.

W badaniu z 2017 r. stwierdzono nawet, że: „stosowanie paracetamolu u niemowląt i małych dzieci może być znacznie silniej związane z autyzmem niż jego stosowanie w czasie ciąży, być może z powodu dobrze znanych niedoborów w metabolicznym rozpadzie farmaceutyków podczas wczesnego etapu rozwoju”.

Dodatkowe ryzyko związane ze stosowaniem SSRI podczas ciąży

Oprócz potencjalnych skutków neurorozwojowych, stosowanie SSRI w czasie ciąży wiąże się z innymi znaczącymi skutkami zdrowotnymi. Systematyczny przegląd i metaanaliza wykazały, że kobiety, które otrzymywały SSRI w czasie ciąży, miały znacznie wyższe ryzyko wystąpienia porodu przedwczesnego niż kobiety z grupy kontrolnej.

Stosowanie SSRI we wczesnej ciąży wiąże się również ze zwiększonym ryzykiem poważnych wad wrodzonych i wrodzonych wad serca. W recenzji opublikowanej w International Journal of Risk & Safety in Medicine dr Adam Urato z Tufts University zauważył:

„SSRI nie wydają się być lekami, które dają lepsze wyniki dla matek i ich dzieci… Całość dowodów naukowych przekonująco sugeruje, że leki z grupy SSRI powodują uszkodzenia płodu. FDA powinna zdecydowanie rozważyć zmianę kategorii dla leków tej klasy z C na D.
To posunięcie zapewniłoby społeczeństwu odpowiednie ostrzeżenie, a jednocześnie pozwoliłoby na użycie tylko w wybranych przypadkach”.

W 2019 roku przegląd opublikowany w Lancet Psychiatry wykazał również, że stosowanie SSRI przez matkę w czasie ciąży wiązało się ze zwiększonym ryzykiem ASD u potomstwa. Zostały również powiązane ze zwiększonym ryzykiem napadów noworodków u noworodków, a także zwiększone prawdopodobieństwo krwotoku poporodowego u kobiet.

Czy ryzyko związane z lekami przeciwdepresyjnymi jest tego warte?

Depresja to wyniszczająca choroba, która wymaga skutecznego leczenia, ale czy ryzyko związane z lekami przeciwdepresyjnymi jest tego warte — w czasie ciąży lub w innym przypadku? Faktem jest, że leki przeciwdepresyjne pozostają lekiem pierwszego rzutu w leczeniu depresji, mimo że dwie trzecie pacjentów z depresją nie reaguje na nie dobrze.

W 2022 roku opublikowano najobszerniejszą jak dotąd analizę danych z badań klinicznych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa leków przeciwdepresyjnych. Badanie, które zostało przeprowadzone przez naukowców z US Food and Drug Administration, obejmowało wszystkie dane leków przeciwdepresyjnych z badań klinicznych przesłanych do FDA w latach 1979-2016, w tym badania niepublikowane. W sumie przeanalizowano 232 randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badania z udziałem 73 388 pacjentów ze zdiagnozowaną depresją.

Dowody wykazały, że leki przeciwdepresyjne były skuteczniejsze niż placebo tylko u 15% pacjentów — i prawie wyłącznie u osób z najcięższą depresją. Krótko mówiąc, powodem, dla którego wiele osób uważa, że odnoszą korzyści z tych leków, jest efekt placebo i nic więcej.

Potwierdzają to wcześniejsze badania, które wykazały, że efekt placebo stanowi od 30% do 67% efektu leczenia przeciwdepresyjnego oraz że placebo jest tak samo skuteczne jak leki przeciwdepresyjne u osób z depresją łagodną i umiarkowaną. Oprócz zagrożeń dla płodu w czasie ciąży, SSRI mogą powodować inne znane działania niepożądane, w tym:

  • Zwiększone ryzyko zachowań samobójczych;
  • Zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2;
  • Pogrubienie błony środkowej tętnicy szyjnej (wyściółki głównych tętnic w szyi, które dostarczają krew do mózgu), co może przyczynić się do ryzyka chorób serca i udaru mózgu;
  • Zwiększone ryzyko demencji, które zwiększa się wraz ze wzrostem dawki.

Bezpieczniejsze opcje leczenia depresji

Jeśli zmagasz się z depresją i chcesz uniknąć leków przeciwdepresyjnych, wiedz, że dostępne są inne opcje. Wiele z nich to również opcje, które można bezpiecznie wdrożyć w czasie ciąży:

  • Zoptymalizuj zdrowie jelit — oś mikrobiota-jelito-mózg (MGB) odgrywa istotną rolę w funkcjach fizjologicznych i behawioralnych, na które często wpływa depresja.

Wiadomo na przykład, że mikroflora jelitowa wpływa na funkcjonowanie mózgu i zachowania depresyjne. Stwierdzono, że osoby z depresją mają zmieniony skład mikroflory jelitowej. Sfermentowana żywność, która jest naturalnie bogata w probiotyki, powinna być spożywana regularnie w celu wsparcia zdrowia jelit i odpowiedniego zdrowia psychicznego.

  • Spożywaj kwasy tłuszczowe omega-3 — wykazano, że kwasy tłuszczowe omega-3 łagodzą objawy ciężkiej depresji, więc upewnij się, że Twoja dieta dostarcza wystarczającą ilość tych składników. Dobrymi źródłami kwasów omega-3 są dziki łosoś alaskański, sardynki, śledzie, makrele i anchois. Można również rozważyć stosowanie wysokiej jakości suplementu. Zalecam wykonanie testu indeksu omega-3, aby upewnić się, że otrzymujesz wystarczającą ilość omega-3 z diety. Idealnie byłoby, aby Twój indeks omega-3 wynosił co najmniej 8%.
  • Zoptymalizuj poziom magnezu — subkliniczny niedobór magnezu jest powszechny i prowadzi do wielu problemów ze zdrowiem psychicznym. Objawy niedoboru magnezu mogą obejmować depresję, uczucie splątania i pobudzenie.

Wiadomo również, że osoby z depresją mają niższy poziom magnezu we krwi, mózgu i płynie mózgowo-rdzeniowym. Tylko L-treonian magnezu, w przeciwieństwie do chlorku magnezu lub glukonianu magnezu, zwiększa poziom magnezu w płynie mózgowo-rdzeniowym oraz poprawiał funkcje poznawcze w badaniach na modelach zwierzęcych. Randomizowane badanie równoważności wykazało, że doustna suplementacja magnezu była tak samo skuteczna w poprawie nastroju jak lek przeciwdepresyjny.

  • Aktywność fizyczna — ćwiczenia działają jak naturalny lek przeciwdepresyjny, który może pomóc w zapobieganiu depresji prenatalnej. Nawet delikatne formy ćwiczeń mogą być skuteczne. Na przykład, 90-minutowa sesja jogi trzy razy w tygodniu złagodziła objawy ciężkiej depresji o co najmniej 50%.
  • Zoptymalizuj poziom witaminy D — badania wykazały, że niedobór witaminy D może predysponować do rozwoju depresji. Optymalizacja poziomu witaminy D, najlepiej poprzez ekzpozycję na słońce, łagodzi objawy depresji.

Jeśli obecnie przyjmujesz lek przeciwdepresyjny i chcesz go odstawić, powinieneś skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym. Zgodnie ze wskazówkami lekarza zacznij zmniejszać dawkę przyjmowanych leków. Istnieją protokoły stopniowego zmniejszania dawki, o których lekarz powinien wiedzieć.

Psychiatra holistyczny będzie miał w swoim zestawie narzędzi szereg opcji leczenia, których nie mają konwencjonalni lekarze, i zazwyczaj będzie zaznajomiony z suplementacją diety, która wesprze osiągnięcie celu.

Książka dr Petera Breggina pt. „Psychiatric Drug Withdrawal: A Guide for Prescribers, Therapists, Patients and Their Families” oraz „ The Antidepressant Solution: A Step-by-Step Guide to Overcoming Antidepressant Withdrawal, Dependence, and Addiction” autorstwa dr Josepha Glenmullena to dodatkowe zasoby, które mogą pomóc.

Źródła i odniesienia